Nr 611, kwiecień 2006 - Znak

TEMAT MIESIĄCA
ga to Boską udrękę i zwiększa Boże współczucie, tak bardzo, że rabbi
Jose mógł usłyszeć to, czego przedtem słyszeć nie był zdolny –
płacz Boga.
Jaka stąd nauka, której moglibyśmy użyć w naszym kulcie? W księdze
Sza‘ar ha-kedusza [Święta brama] błogosławionej pamięci rabbiego
Chaima Witala mamy następujące pouczenie: „Zła skłonność
w człowieku ma oparcie w czterech żywiołach, z których ukształtowani
są ludzie i cały wszechświat. Z żywiołu Ognia rodzi się gniew.
Z żywiołu Powietrza rodzi się pycha. (…) Z żywiołu Ziemi rodzi się
gnuśność i obojętność”.
W swej świętej księdze Imrej Elimelech (str. 40) mój zmarły ojciec,
błogosławionej pamięci, wyjaśnia, jak człowiek może wykorzystać
namiętność tkwiącą w złej skłonności, która pochodzi z żywiołu Ognia,
poprzez zaprzęgnięcie jej do dobrego celu i użycie w kulcie Boga.
Namiętności, której człowiek mógłby użyć w złym celu, może też użyć do
czynienia dobra, jako że człowiek, postępujący drogą duchowego rozwoju i odnowy,
może wykorzystywać namiętności. Ta zasada nie działa jednak w odniesieniu
do gnuśności i obojętności, wynikających ze złej skłonności, która ma
swe źródło w żywiole Ziemi. Tu napotykamy Amaleka, którego funkcją jest
chłodzenie namiętności ludu żydowskiego. Obojętność i cynizm wyzute są z namiętności,
toteż nie można ich odwrócić i uświęcić.
Zła skłonność jest, by tak rzec, czworaka i usiłuje do swych celów
wykorzystać cztery żywioły. Aspekt złej skłonności, którym jest
Amalek, wąż w Ogrodzie Edeńskim skazany na karmienie się po
wieczność ziemią, rządzi żywiołem Ziemi. Musimy zrozumieć, co to
znaczy. Czy nie można by gnuśności bądź apatii odwrócić i użyć jako
wymówki w celu wykręcenia się od jakiegoś grzesznego uczynku,
wykorzystując tym sposobem żywioł Ziemi do walki ze złą skłonnością?
Dlaczego także żywiołu Ziemi nie można by wprzęgnąć w służbę
Bogu?
Otóż nie można dlatego, że obojętność, bierność, apatia i niewrażliwość
szkodzą wierze, więc nie służą niczemu oprócz złej skłonności.
Póki więc Amalek nie używa żywiołu Ziemi do szkodzenia
czyjejś wierze, póty można bierność i lenistwo wykorzystać w dobrym
celu, uświęcając je tak, jak złą skłonność wywodzącą się z innych
żywiołów. Kiedy jednak Amalek użyje Ziemi do – Boże ucho-
77