Nr 611, kwiecień 2006 - Znak

96
KALONYMOS SZAPIRA
oddawania Mu czci, albo też można go uznać za dzieło samego człowieka,
gdy rozbudza tę część samego siebie, która pragnie przylgnąć
do Boga. Jak stwierdziliśmy wyżej, nie jesteśmy świadomi tych elementów
nas samych, które mają dla nas absolutnie zasadnicze znaczenie.
Tak więc w zakresie owych dwóch trzecich, odziedziczonych
po obojgu rodzicach i tak ważnych dla funkcjonowania duszy, w rzeczywistości
nie potrafimy „przyozdobić przykazania”, skoro nie mamy
do niego dostępu. Nie możemy zrobić nic ponad to, czego wymaga
przykazanie. Możemy wzmóc i upiększyć jedynie tę część nas samych,
którą sami wzbudziliśmy bądź którą Bóg wzbudził w nas z wysokości.
To część, którą człowiek może poznać i z której może czerpać
namiętność gwoli przyozdobienia i uwznioślenia wszystkich swych
poczynań, w mierze nawet większej niż jest konieczna do wypełnienia
przykazania.
Taki właśnie jest sens wersetu „Pan jest Bogiem moim, uwielbiać
Go będę”, co znaczy: „Przestrzegając przykazań, przyozdobię tę część
we mnie, która jest z Boga”. W dalszym ciągu werset mówi: „On
Bogiem ojca mego, będę Go wywyższał”, gdyż oprócz instynktownej
wiary, dziedziczonej po rodzicach, przejawiających swą siłę w micwie,
jaką mam właśnie spełnić, mam również od Boga coś, do czego
mogę dodać własną siłę, coś ponad i poza dwiema trzecimi, jakie
dostałem od rodziców. Talmud zatem mówi nam, że podkreślić trzeba
tylko jedną trzecią, bo dwie trzecie wzięte od rodziców są poza naszą
kontrolą. Ponieważ wolna wola istnieje tylko w ostatniej jednej trzeciej,
tylko do niej odnosi się nakaz uwydatnienia i przyozdobienia.
Powracając do naszej pierwotnej kwestii: my, Żydzi, zawsze jesteśmy
pełni miłości i lęku przed Bogiem, a nasza wiara jest niezachwiana.
To cechy instynktowne, gdyż odziedziczone po przodkach. Wręcz
drastyczną tego ilustracją są słowa w Talmudzie: „Włamujący się złodziej
przyzywa pomocy Miłosiernego” (Berachot 63a). Przymus modlitwy
jest tak automatyczny, że nawet człowiek mający właśnie złamać
jedno z Dziesięciorga Przykazań, kierowany przemożnym instynktem
zwraca się do Boga prosząc, by nie schwytano go w chwili
przestępstwa. Właśnie w tym rzecz, iż człowiek, jeśli nie praktykuje
ani nie powiększa swej naturalnej wiary, miłości czy nabożności, pozostaje
ich nieświadom. Dopiero gdy robi coś, aby powiększyć swą