Nr 611, kwiecień 2006 - Znak

144
HALINA BORTNOWSKA
Przede wszystkim jest powszechnie znane ważne „dla ludzkości”
święto nowego roku. Od tego dnia liczą się daty. Jest nowy rok „dla
Izraela”, „dla Królów”, ludzi wiary wspominających Dzieła Boże,
ich własny, specjalny. Swój „nowy rok” w miesiącu Ellul mają zwierzęta.
I wreszcie jest „Nowy Rok drzew”! To dziś w zwykłym kalendarzu
12 lutego przypada Tu-bi-Szwat, czyli piętnasty dzień miesiąca
Szwat. O godzinie 12, jeszcze przed właściwym świętem (zaczynającym
się o zmroku), wykład stanowiący przygotowanie. W małej
salce przy synagodze grupka osób słucha rabina Zeliga Avrasina,
wyraźnie zwolennika tego święta, które po zburzeniu Świątyni,
a zwłaszcza w diasporze, jakby utraciło swoją rangę. Na pewno nie
czują swego święta zaśnieżone zmarznięte drzewa wokół warszawskiej
synagogi. Zresztą nie nadają się na solenizantów, bo jest to święto
drzew owocowych, do których dołączają zboża: pszenica i jęczmień.
Być może drzewem rajskim była właśnie pszenica, w tamtym ogrodzie
wielka jak drzewo – mówi Rabin.
Zwierzęta otrzymały od Haszem swój „Nowy Rok” jako zbiorowo
obchodzony dzień urodzin. Urodzone tego dnia i po nim były
liczone, aby można było wyznaczyć dziesięcinę za dany rok. W tym
samym celu potrzebny był Nowy Rok drzew. Jest midrasz głoszący, że
drzewa upomniały się o jego wyznaczenie i podawały różne propozycje
dat odpowiednio do tego, kiedy dojrzewają ich owoce. Haszem
widział, że będą z tego tylko spory. I dlatego wszystkie drzewa zaczynają
rok w dniu, gdy do ich korzeni dociera nowa wiosenna woda. To
właśnie jest już na pewno faktem, gdy nadejdzie Tu-bi-Szwat.
Jak się dziś obchodzi to święto? Modlitwy i obrzędy ukształtowały
się pod wpływem mistycyzmu kabalistycznego, stad zwyczaj
czytania w przeddzień księgi Zohar. Dziś w Izraelu jest to dzień uroczystego
sadzenia drzew. Rabin Zelig nie powiedział nam, czy wobec
tych drzew będzie przestrzegany prastary przepis, by nie zbierać
i nie jeść owoców aż do czwartego roku drzewa, kiedy owoce mają
być ofiarowane Haszem, a spożywać je dopiero w piątym...
Na dzień „Nowego Roku drzew” przepisana jest wieczerza sederowa
podobna do paschalnej. Mają być spełnione cztery kielichy wina
– pierwszy białego, ostatni czystego czerwonego, pomiędzy nimi dwa,
w których białe i czerwone są zmieszane, a udział czerwonego ro-