Nr 611, kwiecień 2006 - Znak

34
TADEUSZ GADACZ
Pojawia się zatem ponownie „cena ofiary” i „cena śmierci” Chrystusa
(Sd).
Miłosierdzie. Jan Paweł II, podobnie jak ks. Tischner, pisząc
o złu XX wieku, uzasadnia konieczność głoszenia miłosierdzia:
„wiek XX, mimo niewątpliwych osiągnięć w wielu dziedzinach, naznaczony
był w szczególny sposób „misterium nieprawości” (Pielgrzymka
do ojczyzny 2002).
Bóg jest bogaty w miłosierdzie. Papież, głosząc te słowa, przypomina,
że „miłosierdzie jest największym wśród przymiotów i doskonałości
samego Boga” (Dives in misericordia). Ujawniła się ona szczególnie
w miłości Jezusa. Miłość Jezusa „to miłość czynna, miłość,
która zwraca się do człowieka, ogarnia wszystko, co składa się na
jego człowieczeństwo” (Dives...). Miłosierdzie przejawia się w dwóch
aspektach: doznania winy i doznania cierpienia. Przedstawicielem
pierwszego jest Dawid, drugiego Hiob.
Miłosierdzie jest nieodzownym wymiarem miłości, jest jakby drugim
jej imieniem, „a zarazem właściwym sposobem jej objawiania się
i realizacji wobec rzeczywistości zła, które jest w świecie...” (Dives...).
Nadmiar miłosierdzia to jedyna możliwa odpowiedź na ogrom zła
w świecie. Ilustruje je Jan Paweł II przypowieścią o synu marnotrawnym,
miłosiernym Samarytaninie, dobrym pasterzu. Szczególnie ciekawa
w tym kontekście jest przypowieść o synu marnotrawnym. Max
Scheler, którego dzieła Jan Paweł II znał, pisał w komentarzu do tej
przypowieści, iż przebaczający ojciec wyszedł na spotkanie syna, nie
znając motywów jego powrotu i nie stawiając żadnych wstępnych
warunków, nie żądając żadnego zadośćuczynienia:
Podobnie w historii z synem marnotrawnym – wzbudzona już skrucha nie
jest podstawą i warunkiem przebaczenia i pełnego miłości przyjęcia ze strony
ojca, lecz skrucha wybucha potężnie dopiero w zdumiewającym spojrzeniu ojcowskiej
miłości (M. Scheler, Istota i formy sympatii, Warszawa 1980, s. 247).
Echo tego komentarza można odczytać w słowach Jana Pawła II.
„Tym jaśniej widać, iż miłość staje się miłosierdziem wówczas, gdy
wypada jej przekroczyć ścisłą miarę sprawiedliwości, ścisłą, a czasem
nazbyt wąską” (Dives...). Miłosierdzie jest radosne, jest szczo-