Nr 611, kwiecień 2006 - Znak

KALONYMOS SZAPIRA
sławieństwa, jakimi nasz patriarcha Izaak obdzielił naszego patriarchę
Jakuba, były pierwotnie przeznaczone dla Ezawa?
W Talmudzie (Chagiga 15b) czytamy pod imieniem rabbiego
Meira: „Gdy ktoś cierpi, jakiego wyrażenia używa Szechina 2 ? »Ach
biada, moja głowa! Biada, moje ramiona!«”.
Dlaczego rabbi Meir zapytał: „Gdy ktoś cierpi itd.”, nie zaś: „Gdy
cierpi lud żydowski...”, jak to czytamy gdzie indziej? Po drugie: o ile
zasadne jest to pytanie? Jak możemy pytać: „Jakiego wyrażenia używa
Szechina?”, skoro nie ma żadnej wzmianki o tym, by Szechina
w ogóle cokolwiek mówiła? Czemu miałaby mówić? Powiedziano
już, cytując psalm: „Jestem z nim w utrapieniu” (Ps 91, 15). Z tego
nie wynika, aby Bóg używał jakiegoś szczególnego wyrażenia, stąd
też pytanie: „Jakiego wyrażenia On używa?” jest bezzasadne.
Oryginalny cytat z rabbiego Meira w Misznie (Sanhedrin 6, 7),
gdzie pyta on, co powiada Szechina, odnosi się do człowieka skazanego
na śmierć przez powieszenie. Rabbiemu Meirowi chodzi o to,
że nawet jeśli tylko jeden człowiek jest w strapieniu, Szechina i tak
powie: „Ach, biada!”. Podkreśla to dlatego, że można było wyłożyć
werset „Jestem z nim w utrapieniu” w tym sensie, iż Bóg jest z nami
jedynie wówczas, gdy w utrapieniu jest cały lud żydowski. W midraszu
o pojawieniu się Boga Mojżeszowi w płonącym krzaku (Exodus
Rabba 2, 5), gdzie cierpienie Boga powiązane jest z cierpieniami ludu
żydowskiego, przytoczony jest werset „Jestem z nim w utrapieniu”,
co nasi mędrcy objaśniają, iż Bóg objawił się Mojżeszowi wewnątrz
płonącego krzaka, ażeby mu pokazać, że jest On z całym ludem
żydowskim w jego utrapieniu. Tu jednak rabbi Meir dodaje, że Szechina
cierpi także, gdy bodaj jeden Żyd jest w utrapieniu. Ilustruje to
przykładem jakiegoś jednego człowieka, skazanego za swe zbrodnie
na śmierć.
Dlatego też w pytaniu rabbiego Meira przemawia właśnie Szechina,
ponieważ mówiąc o Świętym, niech będzie Błogosławiony,
zwykle odnosimy się do JHWH (Boga), ożywiającego sefirę Tiferet
(Wspaniałość). Innym imieniem sefiry Tiferet jest Kneset Israel (Zgro-
2
Szechina to hipostaza – na ogół żeńska – Bożej obecności w świecie, według tradycji
kabały. Jest godne uwagi, że w dalszym ciągu wywodu autor sięga do innych ważnych
pojęć kabalistycznych.
68