Nr 611, kwiecień 2006 - Znak

106
KALONYMOS SZAPIRA
kim samym stanie na końcu jak na początku. Rozpoczynając, nie był
jeszcze przygotowany do Bożej Inspiracji; za to pod koniec samodzielnie
wzbudzał się do tego poziomu. Tak zatem w owych psalmach
zakończenia nie pokrywają się z początkami. W istocie, jeśli
wczytamy się w przytoczony wyżej ustęp z Talmudu, dostrzeżemy
jakąś aluzję do tej myśli. Talmud pisze: „Każdy szczególnie przez
Dawida ulubiony rozdział”. Jeśli rozdział był ukończony przez Dawida
i rodził się z jego nabożności, wskutek „wzbudzenia od dołu”,
wówczas zakończeniu nadawał on taki sam kształt jak początkowi.
W świetle tego rozumiemy, dlaczego Talmud twierdzi, iż każdy
szczególnie ulubiony przez Dawida rozdział Psalmów zaczyna się słowem
„szczęśliwy” itd. Zdaniem tosafistów nie chodzi tu konkretnie
o „szczęście”, lecz o każdorazową sytuację, gdy [Dawid] otwierał i zamykał
[rozdział] podobnymi zwrotami, jak „śpiewam”, „Alleluja”
i tak dalej. Dlaczego Talmud wymienia akurat słowo „szczęśliwy”?
Wiedząc już to, cośmy powiedzieli wyżej – mianowicie że wszystko
zależało od tego, czy Boża Obecność spływała na Dawida dzięki
wzbudzeniu jej przez niego „od dołu” – możemy chyba przyjąć odpowiedź
następującą. Dawid mógł to wzbudzenie od dołu urzeczywistnić
tylko wówczas, gdy był szczęśliwy, nie zaś zbolały i stroskany;
dlatego Talmud mówi: „Rozpoczął słowem »szczęśliwy«”, bo to
właśnie – jego szczęśliwość – pozwoliło mu rozpocząć i zakończyć
psalm tym samym zwrotem.
Nikt, kto jest udręczony i przygnębiony, nie potrafi ściągnąć na
siebie Bożej Obecności, niechaj nas chroni Miłosierny. W świętej
księdze Ec ha-Chajim r. Chajima Vitala błogosławionej pamięci czytamy,
że jednym z warunków proroctwa jest, aby nawet w czasach
udręki i cierpienia prorok był w stanie simcha (radości). Niemniej
przeto prorok Elizeusz powiedział: „Teraz jednak sprowadźcie mi
lutnistę” (2 Krl 3, 15), aby wprowadzić się w stan simcha. Wskazuje
to chyba, że choć zawsze trwał w stanie radości, to jednak udręka tę
jego radość zmąciła, zniszczyła warunki do prorokowania i nie pozwoliła
spocząć na nim Bożej Obecności, zwłaszcza że musiało to
nastąpić wskutek „wzbudzenia od dołu”.
To również mógł być jeden z powodów, dla których nasi błogosławionej
pamięci mędrcy twierdzili, że prorok Jeremiasz swoje La-