120 ZDARZBNIA - KSlt\ZKI - LUDZIBczysciec rue-dom6wienia, raz po raz pr6buj'lc OOpowiedzie6 na pytanie,kt6re pozostac musi bez odpowiedzi: gdzie "jest prawda obiektywna tejrzeczywistosci, jezeli mieni si~ ona, ta rzeczywistosc, myriadami subiektywnychOOcieni?" W rezultacie pozostaje skladanie okruch6w Zycia, lepieniewylaniaj'lcych si~ z pami~ci fragment6w zmyslowej biografii, sztukowanieutrwalonych pod powiekami obraz6w i przywolywanie str~p6w rozm6w.Taki na przyklad jest Rok mySliwego. A jakie S'l Wypisy z ksi4.g uzytecznych?3Forrnalnie rzecz bior'lc, jest to rOOzaj osobistej antologii, czy moZeraczej jIorilegium, Miloszowych Kwiat6w dobra: zebrane tu utwory (00starOOawnych Chinczyk6w po wsp61czesnych poet6w kalifomijskich i malopolskich),pogrupowane w dzialy (od Przyrody po Historif), stanowi6maj'l OOtrutk~ na mialkosc wsp6lczesnej cywilizacji, kt6ra rue wsruchuje si~juz i nie wpatruje w istnienie swiata takiego, jaki jest: w "sut'l materialnoscrzeczy dost~nych naszym zmyslom". Tak Milosz t~ ksi'lzk~ uloZyI i taknalezaloby j'l czytac: jako kolejn'l pochwal~ obiektywnie istniej'leej rzeczywistoscii jej sruiki poezji, w delektowaniu si~ bytem (sliwk'l, jaszczurk'l,lutni'l, puszk'l po konserwach) znajduj'lcej ukontentowanie. C6Z jednakpowiedzie6 0 takiej lekturze, ponad to, Ze pOOejmowano j'l wielokrotniei ze jej kontynuacja skazywalaby czytelnika na obcowanie z subtelnym, alejednak szablonem. Sytuacja na polu miloszologii nieoczekiwanie stala si~podobna do tej, jak'l zlosliwie zaplanowal onegdaj Gombrowicz: wszyscyniemal pisz'lcy 0 ostatnim Miloszu m6wi'l ostatnim Miloszem, tak jakpisz'lcy 0 Gombrowiczu korzystali w wi~kszosci z narz¢zi podsuwanychprzez autora Pornografii. Innymi slowy" pisanie 0 Wypisach ... zgodne z ichpodstawow'l intencj'l nie rna sensu, 0 tyle, 0 ile przyl'lczaloby si~ do nazbytjuz drugiego ci'lgu kalkowania frazeologii Mistrza.Jak wi~ czytac t~ ksi'lzk~? Moina na wiele sposob6w, ja jednak czytamj'l jako kolejn'l wersj~ Miloszowego autoportretu, co jest 0 tyle interesuj'lee,ze glos pozornie udzielony zostal innym. Podstawowy paradoks tw6rczosciautora Kronik polega bowiem na tym, iz coraz wyrazniejsze zblizaniesi~ ku "obiektywnie" istniej'lcym rzeczom i ostentacyjne porzucanie "subiektywnej"sfery poznania niepostrzezenie przeistacza si~ w ci'lgle samoobjawienie,w rysowan'l wyraZn'l kresk'l figur~ lA. Zapytajmy wi~: ktojest autorem Wypis6w z ksi4.g uzytecznych?4W 1974 roku Milosz 0publikowal w "Kulturze" (a nast~nie wllj,Czyl doOgrodu nauk) tekst zatytulowany Saligia, w kt6rym przypomniany zostalsredniowieczny (tytulowy) akrostych, wi'lZ'lcy nazwy siedmiu grzech6wgl6wnych:
ZDARZENIA - KSIAZKl - LUDZIE121SuperbiaAvaritiaLuxuriaInvidiaGulaIraAcediaBywalo (vide Rok myiliwego), Ze Milosz osmielal si~ pisac 0 swojejpysze (superbia), zazdrosci (invidia), gniewie (ira). Dla pelnego obrazu nieunikal tez napomknien 0 pulapkach, jakie zastawialy nan rozwi~zlosc(luxuria) i pijanstwo (xula). A wszystko to zgodnie z wyznaniem: "moj s~do sobie jest rzeczywiscie ujemny" i epigrafem przepisanym z Simone Weil:"cokolwiek dobrego i zlego pomysli si~ 0 sobie, b¢zie to falszywew chwili, kiedy si~ pomysli. Dlatego trzeba myslec tylko Zle 0 sobie. I nietrzeba wiedziec, ze to falszywe." Choc Milosz robi wszystko, by przekonacnas 0 swojej humilitas, uwai:ny czytelnik bez trudu spostrzeze, ze spozaostatnich ksi~Zek, spoza "wieku, choroby, szminki, przebran, udawan"wylania si~ postac tworcy, ktorego prawdziwe usposobienie nie mieSci si~juz w przywolanym wyZej sredniowiecznym akrostychu. Nie grzesznik, alem¢rzec patrzy na widowisko swiata tego, wytrwale spisuj~c jego najpi~kniejszesceny. Jak u Horacego, Cycerona i ich nasladowc6w, dla ktorychiroolem wszelkiej wymownoSci jest m~rosc, sapientia. Czyz nie nalezalobywi~ zaproponowac nowego, bardziej stosownego, akrostychu, ktory symbolicznieopisywalby ksztah Miloszowego JA, autora i podmiotu Wypisowz ksiqg uzytecznych?Prosz~ bardzo:SolitudoAestimatioPietasInterpretatioEsseNaturaTranslatioIterAdmiratio5SOLITUDO czyli oderwanie. U pomego Milosza samotnosc rna dwaoblicza: dystans do zatrudnien tego swiata pozwala obserwowac literackijarrnark proi:nosci z nieskrywan~ poblai:liwOSci'l. "Oderwanie si~ od codziennejrutyny Zycia" jest niezb¢nym punktem wyjscia do metafizycznejkontemplacji. Jak pisal w Nieobj~tej ziemi: "Oto jest Zycie, jakie zawsze
- Page 1 and 2:
ROK XLVII ESI~C ZNIKKRAKOWLISTOPAD
- Page 3 and 4:
ZNAKLISTOPADMIESIF;CZNIKIKRAK6WROKX
- Page 5 and 6:
OD REDAKCJILekcja wielkich mistrzow
- Page 7 and 8:
CZAS MARNYCH MISTRzOW15Takie doSwia
- Page 9 and 10:
CZAS MARNYCH MISTRZOW17smutku, kann
- Page 11 and 12:
MOJA MISTR2YNI9Innym razem, rowniez
- Page 13 and 14:
EWA BIENKOWSKA SMIERC SIMONE WElL S
- Page 15 and 16:
SMIERC SIMONE WElL13niezwykla mloda
- Page 17 and 18:
SMIERC SIMONE WElL15skim, jest wi~
- Page 19 and 20:
SMIERC SIMONE WElL17Simone Wei!: od
- Page 21 and 22:
KORZENm MONASTYCZNEJ TOZsAMOSCI19du
- Page 23 and 24:
KORZENm MONASTYCZNEJ TOZsAMOSCI21ki
- Page 25 and 26:
KORZENm MONASTYCZNEJ T02:SAMOSCI23K
- Page 27 and 28:
ANDRZEJ DRAWICZ BONHOEFFER WZAS I~G
- Page 29 and 30:
BONHOEFFER W ZASI~GU R~KI17epicentr
- Page 31 and 32:
BONHOEFFER W ZASI~GU R~KI29i przygo
- Page 33 and 34:
FERNAND BRAUDEL - WIZJONER HISTORII
- Page 35 and 36:
FBRNAND BRAUDBL - WIZJONBR HISTORII
- Page 37 and 38:
nej; w marksizmie dostrzegal on sil
- Page 39 and 40:
GRZEGORZ PRZEBINDA ALEKSANDER SOLZE
- Page 41 and 42:
ALEKSANDER SOLZENlCYN - LEKCJA M~ST
- Page 43 and 44:
ALEKSANDER SOLZENICYN - LEKCJA MijS
- Page 45 and 46:
ALEKSANDER SOLZENICYN - LEKCJA Mll;
- Page 47 and 48:
ALEKSANDBR SOLZENICYN - LEKCJA ~STW
- Page 49 and 50:
ALEKSANDER SOLZENICYN - LEKCIA MijS
- Page 51 and 52:
ALEKSANDHR SOLZENICYN - LEKCJA ~STW
- Page 53 and 54:
ANDRZEJ OS~KACZAPSKI ZAGADKA POCZCI
- Page 55 and 56:
CZAPSKI - ZAGADKA POCZCIWOSCI 531ud
- Page 57 and 58:
CZAPSKI - ZAGADKA POCZCIWOSCI 55na
- Page 59 and 60:
TADEUSZ NYCZEK JERZYK Nie pami~tam,
- Page 61 and 62:
JERZYKS9debiutant Z okolic 1957, po
- Page 63 and 64:
JERZYK 61nie byli to zadomowicni pr
- Page 65 and 66:
JERZ¥K 63Wspaniale zreszt'l pokole
- Page 67 and 68:
JERZYK 65gdyby nie kotara farfoclow
- Page 69 and 70:
MATEJKO, MALCZEWSKI, KANTOR ... Z J
- Page 71 and 72: la na niklej samoswiadomosci artyst
- Page 73 and 74: MATEJKa, MALCZEWSKI, KANTOR ...71Cz
- Page 75 and 76: MATEJKa, MALCZEWSKI, KANTOR ...73Al
- Page 77 and 78: MARTA WYK.A ezy MIELISMY MISTRZ6w?
- Page 79 and 80: CZY MIEUSMY MISTRzOW 777Zagadnlller
- Page 81 and 82: MALGORZATA KITOWSKA-LYSIAK GOMBROWI
- Page 83 and 84: GOMBROWlCZ KULTOWY81powidci daje si
- Page 85 and 86: GOMBROWICZ KULTOWY83bezdennym, jak
- Page 87 and 88: ANDRZEJ ZAWADA ZASWIADCZENIE DLA KA
- Page 89 and 90: w 1956 roku od ubogiej utopii do rz
- Page 91 and 92: ZMiWIADCZENIE DLA KAZIMIERZA WYKI89
- Page 93 and 94: ARKADIUSZ BAGLAJEWSKI LEKCJA ESEISr
- Page 95 and 96: LEKCIA ESEIST6w93Jakie jest znaczen
- Page 97 and 98: LEKCIA ESEIsr6w95Wprawdzie wielokro
- Page 99 and 100: LISTY PRZEORA Z TAIzE97po raz pierw
- Page 101 and 102: DIALOG ZPAPIEZEM STEFAN WILKANOWICZ
- Page 103 and 104: PAPIE:2: W DIALOGU101Czlowiek przez
- Page 105 and 106: PAPIEZ W DIALOGU103w tym Kosciele s
- Page 107 and 108: MILUJESZ MNIE7 PANIE. TY WSZYSTKO W
- Page 109 and 110: MILUJESZ MNIE1 PANIE, TY W5ZYSTKO W
- Page 111 and 112: MILUJESZ MNIE1 PANIE, TY WSZYSTKO W
- Page 113 and 114: PRZECIW DUCHOW! NOWYCH CZAs6w111ety
- Page 115 and 116: TEMATY I REFLEKSJE NICOLA CHIAROMON
- Page 117 and 118: ,,lLIADA" SIMONE WElL115niemal uzna
- Page 119 and 120: ,,ILIADA" SIMONE WElL117rodzaje w s
- Page 121: ZDARZENlA - KSL\ZKI - LUDZIEsplotem
- Page 125 and 126: ZDARZENIA - KSI~ZKl - LUDZIE 123ESS
- Page 127 and 128: ZDARZENIA - KSU\ZK.I - LUDZIE125Ska
- Page 129 and 130: ZDARZENIA - KSII\OO - LUDZIE127nicz
- Page 131 and 132: ZDARZENIA - KSV\ZKI - LUDZlE129wodn
- Page 133 and 134: ZDARZENlA - KSIJ\ZKl - LUDZIE131- t
- Page 135 and 136: ZDARZENIA - KSIAZKI - LUDZIE133tu o
- Page 137 and 138: W Strefze ograniczonego postoju (19
- Page 139 and 140: ZDARZENIA - KSlJ\ZKI - LUDZIE137skl
- Page 141 and 142: ZDARZENIA - KSIJ\OO - LUDZIEPOKR~TN
- Page 143 and 144: ZDARZENIA - KSIAZKI - LUDZIE141inny
- Page 145 and 146: ZDARZENIA - KSL\ZKl - LUDZIE 143oka
- Page 147 and 148: ZDARZENIA - KSli\ZKI - LUDZIE145z j
- Page 149 and 150: ZDARZENIA - KSIJ\ZK:r - LUDZIE147ka
- Page 151 and 152: ZDARZENIA - KSU\ZKI - LUDZIE 149ast
- Page 153 and 154: ZDARZENIA - KSlJ\iK.I - LUDZIElSIra
- Page 155 and 156: ZDARZENIA - KSU\ZKl - LUDZIE153z tr
- Page 157 and 158: ZDARZENlA - KSII\ZKl - LUDZIE 155"S
- Page 159 and 160: ZDARZENIA - KSlJ\ZKI - LUDZIE157sta
- Page 161 and 162: ISUMMARY I- It is times of meager m
- Page 163 and 164: ZEsp6L _ SfEFAN SWIEZAWSKI, STANISL