Nr 474, listopad 1994 - Znak

84 MALGORZAT A KlTOWSKA-L YSIAKInaczej Operetka r2Y zabawna Iwona. Przypominam sobie, Ze kunsztpierwszej dotad do mnie via spektald w reiyserii Kazimierza Dejmkaw 16dzkim Teatrze Nowym (prapremiera polska 13 kwietnia 1975), gdziewielkie wraZenie robila Muzyka Tomasza Kiesewettera oraz Marek Barbasiewiczjako Fior i Mieczyslaw Voit jako Ksi~ Himalaj. Z Iwonq,kt6rej wydanie krajowe (z ilustracjami Kantora) wpadlo mi w ~ce w ktorejsz bibliotek, zwi~ane s~ doswiadczenia bardziej prywatne. Kiedy jakisczas po tym, jak przeczytalam dramat, moj stryj dlawil si~ osci~ karpiapodczas wieczerzy wigilijnej, zupelnie nieodpowiedzialnie zaSmiewalam si~do lez, zapominaj~ 0 charakterze swi~ta, nie baczllc na groz~ sytuacjii wyrzuty czynione przez rodzin~. Tak wlaSnie, mi¢zy innymi, dzieloGombrowicza uobecnialo si~ w moim iyciu ...Swobodny tok tych refleksji podyktowala mi zawodna pami¢. A tammilo rozluZniaj~a Swiadomose, Ze nie mu~ przybierae pozy zawodowca.Nie potrafilabym tego, szczeg61nie wobec faktu, Ze tw6rczo~ Gombrowiczaobrosla juz wieloma interpretacjami. Paed laty jednak przyszlakariera tej literatury byla oczywista przede wszystkim dla samego autorai jego przyjaci61, w duiej mierze z kr~gu paryskiej "Kultury", jak KonstantyJelenski r2Y Jerzy Giedroye. Ale juz pi¢ lat po Smierci pisarza badaczezgadzali si~ co do tego, Ze zasi~g Swiatowy tego dorobku stale wzrasta, przyczym jest to sukces autentycmy, bo ostatecznie nie usankcjonowanyBardzo Wielk~ Nagrod~ i nie ograniczony do uniwersyteckich centrow.Bye moZe jednak zbliZa. si~ - uZyj~ slow Ludwika Stommy 0 LCvi-Straussieze wstwu do niedawnego polski ego wmowienia Smutku tropikow - "czas,by poj~ dalej lub inaczej. K to j edn ak ni e prze szed I p rzez j egodzielo, nie zazna ani objawienia, ani buntu" (podkreslenieMKL). Mam nadziej~, Ze ta w¢r.owka od Gombrowicza nie rozpocznie si~szybko, choCby dlatego, Ze jego literatura wolna jest od dorainosci.Ponadto do jej czytelnikow nale:iy bodaj tylu fachowych egzeget6w, cobezinteresownych wielbicieli. Dzisiaj - dokladnie Cwiere wieku po Smiercitw6rcy Ferdydurke - moma przypU8ZCzaC, ze dlugo jeszcze b¢~ onitworzye grono wiemie podtrzymujll