Nr 474, listopad 1994 - Znak

ZDARZENIA - KSL\ZKl - LUDZIE 143okazj~ obejrzec pierwsz,! wielk'! posrniertn'! wystaw~ tw6rczoSci rnalarkiamerykanskiej Joan Mitchell (od 26 czerwca do 26 wrzeSnia 94).Zanirn wejdzierny w abstrakcyjny swiat tego rnalarstwa, warto przyjrzecsi~ samernu miejscu. Muzeum w Nantes rna przepi~kne, calkiern bialepatio, nowoczesne, znakornicie przystosowane do prezentacji dUZych, abstrakcyjnychform i jednoczesnie lagodnie wtopione w k1asyczne ramyarchitektury - balustrad, arkad, szerokiej kaskady schod6w. Ta geornetrycznahannonia i spok6j stanowill wspaniale do, zwlaszcza dla abstrakcji.Magia miejsca przywolywana jest nawet w r6mych reklamach (np. FranceTelecom wybral biel patio jako wizyt6wk~ ksiClZki telefonicznej na calyregion, zwanej tu Les Pages Blanches, w centrum rniasta rozwieszone s,!ogromne afisze z fotografi'! imponuj,!cej Sniemej przestrzeni dziedzinca).U wejscia do jasnej i chlodnej sali czuwaj,! dwa czarne k1asyczne pos,!gi.Wyobraimy sobie teraz w zarysie wielkiego luku, niczym portalu prowadz,!cegodo patio, olbrzymie barwne pl6tno 0 drgaj,!cych, nasyconychtonach oranZu. To pejzai:owa ekspresja Joan Mitchell, g~sta, niespokojna,zlagodzona niklymi przeswitami bladego fioletu. Kolor naldadany warstwamisprawia wrai:enie gl~bi. Two Pianos, rok 1980, dojrzale dzieloartystki zmarlej w 1992 roku.Wystawa obecna jest kontynuacj,! ostatniej, poSwi~conej malarce, z paryskiegoMusee d'Art Moderne (1992). Obrazy Mitchell prezentowane bylyw latach 1988-89 w muzeach amerykanskich, regularnie, od kOIlca lat 60.,w Galerii Jean Fournier, ostatnio w Galerii Roberta Millera w NowymJorku.Organizatorami obecnej ekspozycji jest Muzeum Beaux-Arts w Nantesi Galerie Nationale du Jeu de Paume w Paryru. W Nantes moma obejrzecdziela z pierwszych trzydziestu lat jej pracy tw6rczej, jednoczeSnie w Pary­Zu - z ostatnich dziesi~ciu lat.Sposroo 60 obraz6w duza cz~c nie byla nigdzie dot,!d prezentowanai pochodzi z prywatnej kolekcji artystki.Joan Mitchell urodzila si~ w 1926 roku w Chicago. Wiele lat sp~zilawe Francji, dokCld przybyla w 1959 roku. Pocz'!tkowo mieszkala w Pary:i:u,nast~pnie w Vetheuil nad Sekwan,!, co nie jest bez znaczenia d1a jej drogitw6rczej i 0 czym jeszcze wspomn~. Pod koniec Zycia, w 1989 roku,uhonorowano j'! nagrod,!- Grand Prix National de Peinture.Studia artystyczne ukonczyla w Nowym Jorku. Tam poznala najwybitniejszychmalarzy 6wczesnej awangardy, takich jak Kline, De Koonig,Pollock. Nalei.ala do Artist's Oub i wystawiala swoje obrazy co rokuw Stable Gallery.W dziecinstwie odkryla dziela Van Gogha i pozostala im wiernaw upodobaniu do pemej i.aru gamy chromatycznej, Zywej ekspresji, ostregoswiada, pewnej drapie:inosci i spontanicznoSci wyrazu. Niekt6rzy krytycyzwali jej tw6rczosc nawet "impresjonizmem abstrakcyjnym" ze wzgl~ u naemocjonaInosc, zainteresowanie swiatlem i energill.Jej malarstwo naleZy do nurtu "ekspresjonizmu abstrakcyjnego". Ce­