Nr 474, listopad 1994 - Znak

ZDARZENIA - KSli\ZKI - LUDZIE145z jasnymi przeswitami, dzi~ki zachwianiu proporcji mi~dzy jasnymi i ciemnymipartiami. Powstaje tak doznanie ci~zaru materii i lekkoSci powietrza.Jej plotna nigdy nie osilj,gajlj, kojlj,cego spokoju. Jasne wielkie powierzchnieslj, zawsze oznaczone jakims mrocznym akcentem, przezroczystosc powietrzazakl6cona jest obcoscilj, g~stej masy plam niczym zabrudzona gliniastymigrudami ziemi czy czernilj, opadajlj,cych kamieni. Te skojarzeniaz naturlj, Slj, nieodparte i malarka zresztlj, nie wypiera si~ inspiracji pejzaiowychswojej tworczosci. Czasem spllj,tanie linii wyworuje nawet impresjesruchowe, trzepot skrzydel, krzyk zrywajlj,cego si~ do lotu ptactwa,odglosy podmuchow wiatru. Niekiedy widac mi~kkosc opadajlj,cych liSci,deszczowe smugi. To wyciszenie nie traci jednak nie ze swojej intensywno­Sci ekspresji (4 obrazy Chasse interdite, 1979, tryptyk - Les Bluets, 1973).Ruch jest tei; wywolany samym zakomponowaniem rozmieszczeniaseryjnych obrazow. Na przyklad dzielo Barge z 1980 roku pokazane jestjako dyptyk zestawiony z osobnym plotnem. Jest to wi~ jakby tryptykrozbity, dynamika polega na zrudzeniu odllj,czenia czy tei; przyblii;ania si~w kierunku poziomym. WlaSnie dyptyki, tryptyki i poliptyki dajlj, moi;­liwosc stworzenia przedruzonych rytmow.Choe jest to malarstwo gestualne, bliskie informel, kompozycje gwaltowne,0 nietrwalej rownowadze, zmierzajlj,ce ku zmianie, przeksztalceniuform, to jednak stanowczosc pocilj,gni~c p~dzla i opanowanie sprawiajlj,wraienie pelni kompozycji, przemyslanych zale:inosci barw i ksztahow.Tak wi~ samorzutnosc i przypadkowosc Ilj,czlj, si~ tu z umiarem, energiauj~ta jest w logiczne kadry. Wyrame jest zatem napi~e mi¢zy chaosemi porZlj,dkiem. Jest to tworczosc paradoksu i dwuznacznosci, rozbicia,skontrastowania. Moma by powiedziec - umiarkowana gwahownosc.I mo:ina t~ cech~ przypisac chyba w ogale wszelkiej pracy tw6rczej, jeslitraktowac jlj, jako nieustannlj, walk~ z Zywiolem, prob~ okreslenia tego, coprzemija i jest w cilj,glym ruchu, co wymyka si~ niestrudzonym usilowaniomstatycznego opisu. Cala przestrzen bialej sali jest cichym dopowiedzeniemtych ukrytych treSci.Maja JurkoHlskaMAJA JURKOWSKA, absolwentka polonistyld UW. Publikowala m.in. w "TworclOsci","Akcencie", "Zeszytach Literackich", "Odrze". Mieszka w Nantes.