Nr 474, listopad 1994 - Znak

40 GRZEGORZ PRZEBINDAjest dobrze", widocznie "wszysey s~ niemoralni" C... ) Moralno~c okr~laprzede wszystkim kr~g bezpo~ednieh stosunk6w miedzyludzkieh. Oto jai m6j bliZni. Nie oklamujl; go. Nie zabijam go. Nie zdradzam bliZniego.Moralizm wierzy, i:e eale zlo spoleczne daje sil; wyprowadzic z obszarubezpoSrednieh stosunk6w mi¢zyludzkieh. Je~li ehcemy naprawic gospodarkl;i panstwo, rnusirny naprawic stosunki bezposrednie C... ) Stlld ma on prost~recept\; naprawy swiata: trzeba "umoralnic" swiat.·Tymczasem w roku 1974 Soli:enicyn, wkr6tce powt6mie aresztowanyi manu militari wyp¢zony z Rosji na dwadzieScia lat, napisal w poczekalnido wi~enia slowa w stosunku do Tischnerowskich odwrotne:I tak w bojaZliwoSci naszej kai:dy niech dokona wyborn C... ) I poc~wszy od dnia tego: - nie napisze, nie podpisze, nie opublikuje ani jednego zdania, kt6re wedlug niego prawdl; wypacza C... ) - w rnalarstwie, w rzeibie, w fotografIi, w teehnice, w rnuzyee nie przedstawi, nie przekai:e ani jednej rnysli, ani jednej skai:onej prawdy, kt6rej skai:enia bylby Swiadom C... ) - nie podniesie w glosowaniu rf;lki za propozycj~, kt6rej szczerze nie popiera C···)- natychmiast opusci zebranie, wyklad, przedstawienie teatralne, sail; kinow~,gdy tylko uslyszy klamstwo, ideologiczn~ bzdurl; Jub bezwstydn~ propagandl;C···)JesJi i tu steh6rzymy, to n¢znismy i nie rna nadziei. I dla nas pogardaPuszkina:A po c6i: stadom dar swobody?Dziedzictwern ich z wieku na wiekJarzmo z dzwonkami oraz mez.'Kto mial przeto racj~ w tym niebezposrednim sporze dwoch pisarzy:Soli:enicyna i Tischnera? Dodajmy, i:e Jozef Mackiewicz w tamtych czasachzarzucal rosyjskiemu autorowi, iz swoim wezwaniem do Zycia bezklamstwa wspiera on komunizm. Tworzy bowiem zludzenie, iz ustroj tenmo:i:na pokonac od we wn II t rz, d u ch 0 w o. Mackiewicz Slldzil (nieslusznie,jak pokazala przyszlosc juz po jego smierci), i:e komunizm upadniew wyniku jakiegos zbrojnego powstania ...Jednakowoz w sporze dwoch swiatopogl~ow: Tischnerowskiego i Solzenicynowskiegoswojll cz~se racji maj~ obie wizje-diagnozy. Polski historiozofodniosl si~ do rzeczywistosci post-komunistycznej, czyli takiej,w kt6rej podstaw~ c a los c i Zycia politycznego i spolecznego nie s~bynajmniej klamstwo i nienawise Gakkolwiek b¢~ one odgrywae znacz~Cll:rol~ w ludzkich dziejach az do ich konca). W takim jak nasz dzisiajsystemie nie w y s tarc z y bye uczciwym i nie kiamae, aby sprawowae• J6zef Tischner, Czlowiek sprawdzonej wolnosci czyli rozdroia naszej wiary w: RomanRadwaoski (wyd.) Pailstwo prawa - pluralizm - Kosci61. Chrzekljanin wobec problembwdemokracj/ w Polsce, Bonn-Krak6w-Warszawa 1994, s. 64.! Aleksander Sotienicyn, tye bez klamstwa, w: "Aneks. Kwartalnik politycmy", przedruk:NOWA, cz. I, s. 1-3.