Nr 474, listopad 1994 - Znak

JERZYK 61nie byli to zadomowicni przyjaciele, ten zapuszczony do niemoZliwoscilokal musial si~ wydawaC czyms szokuj~cym. Przychodzili do kogos, ktomalowal swietliscie i przcstrzcnnie, a zastawali nor~ kloszarda. Wsr6dciemnycb, dziesi~tki lat nie malowanycb scian, rozpadaj~cych si~ mebli,stosow ksi~k, zardzcwialych urz~zcn wod-kanu, krZlltal si~ niewielki,brodaty okulamik, podobny do krasnoluda z Wladcy Pier1cieni Tolkienai troch~ do Szpotanskiego, autora antyrz~dowych oper narodowycb;podejrzanej aparycji malarz dziel przeczystej urody.Hodowca krysztalow nieswiadom zcwn~trznego swiata? Zwyldy abnegat?Stajuda mial dziwaczne, nieco zaskakuj~ce poczucie hurnoru. Czasemtrudno bylo odroZnic ironijk~ od paradoksu, nie lubil zbytnio si~odkrywac, wymijal zaklopotanie zartem, choc czulo si~, ic gdzies podspodem bije frodelko serio. Otoz nie okazywal Zadnego zaicnowaniagoszcz~ kogokolwiek, ale jeSli ktos wyrwalby si~ z pytaniem 0 scns brudui bardaku, mial odpowicdz godn~ filozofa, ktory problem ow sam sobiekicdys postawil i przctrawil: ic mianowicie dom powinien si~ starzeCnaturalnie, bo i on podlega, jak wszystko, niszcZllccmu dzialaniu czasu.Skoro mieszkaniec nie jest w stanie powstrzymae proccsow wlasnegorozpadu, niechic rna w tym towarzysza nicdoli; dom Stajuda traktowalcielcSnie, osobiscie, jako cz~sc siebie samego.Nicnaprawialnosc jako domowa filozofia.. . Mysl~, ic byly i inneprzyczyny - wyboru? koniecznoScl? - takiego abnegackiego z lekka zycia,bardziej prozaiczne. To byl pewien styl. Niew~tpliwie jcden z wielu, ale tenakurat byl nadzwyczaj wyrazisty: styl egzystencji tego pokolenia.Roczniki trzydzieste; w czasie wojny mieli po kilka, najwyicj kilkanascielat; za mali na dorosl~ wojn~, bawili si~ w ni~ jak wszyscy w tym wieku(pytalem niektorych, potwierdzali). W stalinizm weszli wcilli: jeszcze na poluformowani, nie calkiem doroSli, niekoniecznie dojrzali. Konczyli szkoly,za.czynali studia albo szli do pierwszcj roboty. To byl przcdsionek zycia,przygotowalnia. ]dli kto si~ swinil, skala byla niewielka, szkody malozakresowe,choc zapewne pami~tliwe. rch najwi~kszll szanSll stala si~ "odwili:".To oni zakladali ~S-y i Bim-Bomy, icby rzucac w pysk klamliwcmuswiatu swoje gorllcc prawdy. Bodaj dopiero wtcdy odkryli poczucieprawdziwcgo udzialu. Dot~d wszystko zalatwial za nich ktos inny, wojn~,potem komunizm. Na ich oczach iclazne dotlld reguly, zasady ~kaly jakbanki mydlane. Nicdawne swi~tosci - dzisiejszc Smieci. Jak moina si~ bylodo czegos przywi~ac? Konstanty Puzyna, jedcn z nich, wiele lat poiniejnapisal 0 tym wiersz:Du:i:o umialem po nie. Z geografiisame pilltki dzis Icrajobrazy inne floragranice nawet klimat. Histori~ przerabialema.:i: jll na sNsmll przerobiono. Ortografiaprzeszla ten zabieg tylekroc :i:e po nieglowic si~ czy ..napra~" piszemy osobno