Nr 474, listopad 1994 - Znak

28 ANDRZEJ DRA WICZcznej, po prostu konfunduje tych, co wyszli z naszego tradycjonalnego,etycznego Swiata poj~; dla chrzeScijanina, ktory zi;yl si~ z Bibli!l przez towlaSnie potwierdza si~ przepastna zlosliwosc zla.Glupota jest bardziej niebezpiecznym wrogiem dobra nii przewrotnosc.Przeciw zIu moma protestowac, moina je demaskowac, w razie potrzebymoma przemoc!l mu zapobiec. Zlo obarczone jest zawsze zarodkiem samozaglady,gdyi pozostawia w czlowieku co najmniej niesmak. Wobec glupotyjestesmy bezbronni. Protestami czy przemoC!i nic si~ nie wskora. Argumentyna glupiego nie dzialaj!l, faktom, ktore przecZ!l jego uprzedzeniom, po prostunie wierzy - w tych przypadkach staje si~ nawet wr~z krytyczny - a kiedy juifaktow omin!lc si~ nie da, odsuwa je zwyczajnie na bok, jako nic nie mowi!lce,sporadyczne przypadki. Glupiec przy tym, w odromieniu od zlego, jestcalkowicie z siebie zadowolony. Tak, staje si~ on nawet i niebezpieczny, gdy,lekko podrainiony, przechodzi do ataku. Jest wskazane przeto zachowywacwi~ksz!l przezornosc wobec glupc6w nil wobec zlych. Nigdy jui wi~j nieprobujmy przekonywac glupca odwoluj!lc si~ do sedna rzeczy; jest to bezsensownei niebezpieczne.Wokol nas, we wszystkich warstwach spolecznych, toczy si~ proces umasowienia,a zarazem bije godzina narodzin nowej postawy szlacheckiej, ktorawi~ ze sob!lludzi ze wszystkich dawnych sfer i klas. Szlachectwo powstajei trwa z ofiamoSci, z odwagi, z jasnej wiedzy 0 tym, co si~ jest winnym sobiea co drugim, ze zrozumialego wymogu szacunku dla siebie, lecz takiez rownie oczywistego przestrzegania szacunku wobec niiej i wyiej stoj!lcych.Idzie w tym wszystkim 0 odnalezienie poczucia jakosci, 0 lad na podstawiejakosci. Jakosc jest najsiIniejszym wrogiem wszelkiego rodzaju umasowienia.Spolecznie oznacza to wyrzeczenie si~ gonitwy za pozycj!l, zerwanie z wszelkimkultem gwiazd i gwiazdorow, nieuprzedzone spojrzenie ku gorze i dolom,szczegolnie gdy idzie 0 dobor kr~gu bliskich przyjaciol, radosc z iyciaprywatnego, jak tei i odwag~ oddania si~ iyciu pUblicznemu. Kulturowopoczucie jakosci oznacza odejscie od gazet i radia a nawrot do ksi!liki, odpospiechu do chwil spokoju i ciszy, od rozproszenia do skupienia, od sensacjido namyslu, od idealu wirtuozerii do sztuki, od snobizmu do skromnoSci, odbraku miary do poczucia miary. 1I0sci tworz!l przestrzen wzajemnie kontrowersyjn!l,jakosci wzajemnie si~ uzupelniaj!l.Dzis w powyzszy fragment, przed "gazetami i radiem" wstawmyw mysli "telewizj~" i mocno podkrdlmy.M!ldrzej jest poddae si~ pesymizmowi: zapomina si~, co to rozczarowanie,i nienagannie wygl¢a si~ przed ludZmi. M¢rzy odiegnuJ!l si~ wi~ odoptymizmu. W swojej istocie optymizrn nie jest jednak pogl¢em na aktualn!lsytuacj~, lecz sil!l iywotn!l. Jest sil!l nadziei, tam gdzie inni zrezygnowali, sil!lnie opuszczania glowy, gdy zdaje si~, ie jui wszystko zawiodlo, sil!l znoszeniaciosow, sil!l, ktora przeciwnikowi nigdy nie oddaje przyszlosci, lecz zagarniaj!l dla wlasnych roszczen. Oczywiscie, istnieje tei glupi i tchorzliwy optymizm,od ktorego naleiy si~ odiegnac. Ale niech nikt nie rna w pogardzie optymizmujako woli przyszlosci, nawet gdyby myIi I si~ sto razy; jest bowiernzdrowiem iycia, ktorego chory nie powinien zakaiac. S!l ludzie, ktorymniepowame zdaje si~ podtrzymywanie nadziei na lepsz!l przyszlosc ziemsk!l