Nr 474, listopad 1994 - Znak

EWA BIENKOWSKA SMIERC SIMONE WElL Simone Weil, filozotka i mistyczka chrzcScijanska, umarla pi~Cdziesilltlat temu. Jej Smiere, na eroigracji w Anglii, byla wlaSciwie samob6jstwem- a wiQc czynem, kt6ry KoSci6l zdecydowanie potQpia, widz!l,c w nimadwr6cenie siQ od woli Boga. Bunt z gruntu antychrzescijanski nawet- i zwlaszcza wtedy - gdy wywoluje go rozpacz. Samob6jstwo Simone Weilbylo innej natury - ani akt buntu, ani nihilistycznej rozpaczy. Byl to aktutoi:samienia z ofiarami drugiej wojny, ludnosci!l, z teren6w okupowanych,wi~Zniami oboz6w, Zydami z likwidowanych gett. Swiadectwo b6lu, kt6reprzeczy jednostkowemu wyodr~bnieniu, chce bye obecne w kai:dym cierpillCymciele i kaidej duszy, poniewai ich agoniajest wlasnym umieraniem.Bylo w tym cos z gestu Nasladowania Chrystusa - smierc za bezmiemecierpienie swiata. Niekt6rzy z tego ostatniego gestu (zaglodzenie si~ nasmiere) czynili zarzut Simone Weil: zarzut pychy odrzucaj!l,cej ludzk!l,przyrodzon!l, miar~, pragnienia, by przemienic si~ w czyst!l, duchowosc.W swiat chrzescijanski weszla od razu w atmosferze polernik: z jednejstrony niech~c i podejrzliwose, z drugiej pietyzm wypelniony wdzi~cznosci!l,.Niestety, w Polsce wzbudzila niewiele ech - jeszcze jed en przykladswoistego polskiego "indyferentyzmu religijnego" wsr6d wierz!l,cych. Dwiewyj!l,tkowe po stacie znalazly w niej krzepi!l,cy pokann - krzepi!l,cy zawart!l,w nim dawk!l, sprzecznosci i cierpienia: J6zef Czapski i Czeslaw Milosz.Sp6r 0 Simone Weil trwa i zapewne b¢zie trwal - dotyka zar6wnointerpretacji samego j~ra poslania chrzescijanskiego, jak i najbardziejosobistej wrai:liwosci kaidego z nas. Czy jej bezkompromisowosc trafnieoddaje gl6wn!l, inspiracjQ Ewangelii (niezgod~ na zwierZQc!l" nieadkupion!l,stronQ w czlowieku i wyrywanie si~ ku absolutowi milo sci); czy tei:znieksztalca j!l, przez niezdolnose do ujrzenia podstawowej ewangelicznejafirmacji, uswi~cenia Zycia ludzkiego w calej rozci!l,glosci? Czy reprezentujepadst~ny nawr6t religii manichejskiej, z kt6r!l, ad dw6ch tysi!l,c1eci chrzdcijaristwonie potrafi si~ uporae ostatecznie, a wi~c odrzucenie stworzenia,ciala, materii; czy tei: odswiei:a, odslania spod historycznych skarnielinistot~ chrzdcijaristwa jako tego, co wprowadza zam~t, "uwiera" swiat