Nr 474, listopad 1994 - Znak

42 GRZEGORZ PRZEBINDAliwym. Nie, dzi~kuj~ warn, ojcowie Oswiecenia. Teraz przeciez wiemy, Zezle metody prowadzl! do zlych rezultat6w. Nasze ~ce - niechze b¢l!czyste,"7 Jednak zamykac w sobie si~ nie moina, sarno nic nigdy si~ niezrobilo - jeZeli na razie nic nie moina uczynic przeciwko Przemocy,zwalczajmy przynajmniej jej sojusznika - Klamstwo. Nigdy swiadomietemu Lgarstwu nie sprzyjajmy - nie zszywajmy czerwonej zbutwialejszmaty.8Jak z powyZszego widae, plan SolZenicyna nie byl planem m a k ­s y mal is t Y-1'roroka, lecz moralnO-j)olitycznyrn planem minimum. W innychswych pracach z tego okresu, na przyklad w Liscie do przywOdcowZwiqzku Sowieckiego, pisarz przedstawial swe propozycje rozwil!zan ekonomicznO-j)olitycznychw bardziej praktyczny, narnacalny sposob. PoniewaZtyrn razem zwracal si~ do ciemi~zc6w, a nie cierni~zonych, proponowalkonkretne i, jego zdaniem, wykonalne rozwil!zania polityczne i ekonomiczne.Warunkiem, bez kt6rego niemozliwe jest spelnienie zadan nastwnych,mialo byc, wed lug SolZenicyna, odrzucenie przez sowieckich rZl!dcowideologii marksistowskiej. Dalej pisarz radzil, aby pozostawic w spokojukraje Europy Wschodniej. Nastwnie - i to juz jest postulat ekonomiczny- SolZenicyn proponowal, aby Rosja wycofala si~ na tereny Syberiii zagospodarowala p6lnocno-wschodnil! c~sc kraju. Mialoby to wzmocnicjl! ekonomicznie, a zarazem obronic przed chitiskl! ekspansjl!.!1 Dzisiajwyrainie widae, jak wiele racji mial SolZenicyn w swoich postulatachprzepowiedniach:przywodcy sowieccy odrzucili ideologi~, porostawiajl!cw spokoju (na razie jeszcze dosyc wzgl¢nyrn) kraje Europy Wschodniej.Jedynie Syberia nie rostala do dzisiaj zagospodarowanajak nalezy. Wydajesi~ jednak, Ze i tutaj przepowiednia SolZenicyna wkrotce b¢zie si~ musialaspelnic. 10Lewicowe srodowiska na Zachodzie przyjmowaly pisarstwo i wyst@ieniaSolZenicyna z pewnyrn rozdraznieniem, a niekiedy nawet z wrogoscil!.Oto, mowilo si~, prorok, ktory uroil sobie, iz zna jedynl! prawd~ 0 rzeczywistosci.Na dodatek jest taki wielkoruski i ksenofobiczny. PodobneoskarZenia wobec pisarza pojawily si~ natychmiast, gdy tylko przybyl on7 Aleksandr Sot:i.enicyn, tyt' nie po liil, w: tegoz Sobronije soczinienlj. Tom IX: Publicistika.Statji i rfeczi, Pariz 1981, s. 169.B Ibid., s. 169-170.• Aleksandr Soli.enicyn, Pis'"", wozdiam Sowietskogo Sojuza, w: teni:e, op. cit., s. 134-167.10 0 Syberii warto wiedziee nieco wi~ ponad to, :i.e byta ona miejscem zeslan Po!ak6w. Jestto ogromny (10 min km') azjatyclci obszar Federacji Rosyjskiej rozci,!gaj,!cy si~ od Uralu nazachodzie do Morza. Ochoclciego na wschodzie oraz od P6lnocnego Oceanu Lodowatego dopag6rkowatych step6w Kazachstanu na Potudniu. Wi~ksza ~~c Syberii, co prawda, leZyw strefie surowego kontynentalnego ldimatu, ale ju:i na przyklad w potudniowej jej ~Scimomwe S,! uprawy rolnicze. Dobrze to rozumial - i tutaj Soli.enicyn poszedl jego §ladem- wybitny rosyjslci reformator, Piotr Stolypin. W roku 1906, czyli w okresie mi~zy I a n Dum,!,rozpocZijI on "stolypinowsk,! reform~ agramll", kt6ra, pr6cz tego, :i.e rozwi,!zala wreszciechlopsq obszczin(, przewidywala taJc:i.e dobrowolne przesiedlanie rosyjskiego chtopstwa natereny zauralslcie - por. Piotr Arkadjewicz Stolypin, Nam llUina wlelikaja Ross/ja. PolnojesobranlJe rieczej w gosudarstwiemlOj Dumie i gosudarstwiennom Sowietie 1906-19 II, Moskwa1991.