Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

Cümhuriyyət dövrü mətbuatının tədqiqatçılarından İslam Ağayevin, AsifRüstəmlinin araşdırmaları, monoqrafıyaları da kitabın işlənilməsində xeyli saydafaktoloji materiallar verib."Azərbaycan" qəzetinin 2008-ci ildə 90 illiyi ilə bağlı kcçi-rilən toplantılarvə elmi-praktik konfransın materialları əsasında çap olunmuş "Azərbaycan-90"kitabı da elmi yeniliklər ilə zəngindir. 2003-cü ildə iki cilddə nəşr olunan"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti" ensiklopediyası da müəllifin nəzərə aldığı əsasmənbələrdəndir."Azərbaycan mətbuatı tarixinin" yeni biçimdə işlənilməsində xatirə vəmemuar ədəbiyyatından da istifadə olunmuşdur. C.Məmmədquluzadənin,A.Şaiqin, Ö.F.Nemanzadənin, M.S.Ordubadinin dövrü mətbuat haqqında, ayrı-ayrıpublisistlər, ədib və yazıçılar barəsində qələmə aldıqları xatirələrdə də mətbu irsinaraşdırılması üçün maraqlı faktlar mövcuddur. Həsən bəy Zərdabinin xanımıHənifə xanım Abayevanın çap olunmuş xatirəsi, Fərhad Ağazadənin 1926-cı ildə"Kommunist" qəzeti tərəfindən nəşr etdirdiyi "Əkinçi" adlı kitabçası bu baxımdanəhəmiyyətlidir.Mətbuat sferasına aid olan mətbəəçilik işi də diqqətdən kənardasaxlanılmamış, müxtəlif dövrlərdə fəaliyyət göstərən "Qeyrət", "Orucovqardaşları", "Kaspi", "Açıq söz", "Səda" kimi mətbəələrin tarixi, çap etdirdiyinəşrlər də kitabda yığcam şəkildə əksini tapmışdır.Azərbaycan mətbuatı tarixinin dövriləşməsi problemi də indiyə qədər elmiictimaiyyətin diqqətindədir. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, Azərbaycan mətbuattarixi üç mərhələyə bölünür. Birinci dövr "Əkinçi" ilə başlayır və 1920-ci ilə qədərzaman kəsiyini əhatə edir. Azərbaycanın sovetləşməsi ilə ikinci dövr başlanır vəyeni tipli sovet jurnalistika məktəbi yaranır, mətbuatda yeni texnologiyalardanistifadə edilir. Bu mərhələ 1990-cı ilə qədər davam edir. Üçüncü dövr isə çağdaşjurnalistika sferasını özündə birləşdirir. Zənnimizcə, bu dövrləşmədə AzərbaycanXalq Cümhuriyyəti dövrü Azərbaycan jurnalistikasının məxsusi mərhələsi kimiqəbul olunmalıdır. Çünki 23 aylıq zaman kəsiyində Azərbaycan mətbuatı tarixindəfikir plüralizminin yaranması, ayrı-ayrı ideologiyaların daşıyıcısı olan mətbuorqanların fəaliyyəti, "Mətbuat haqqında nizamnamə"nin qəbulu kimi mütərəqqiideyaların həyata keçirilməsi ayrıca bir dövrü özündə ehtiva edir.Mətbuat tariximizin dövriləşmə konsepsiyasına daha dəqiq və genişyanaşmanı BDU-nun tarix və ideoloji iş metodları kafedrasının tədris proqramındagörmək mümkündür. Beş mərhələdən ibarət olan mətbuat tarixinin xronolojiçərçivəsi bu şəkildə müəyyənləşdirilib:1. "Əkinçi"yə qədərki hazırlıq dövrü.2. Azərbaycan milli mətbuatının və jurnalistika sisteminin yaranması(1875-1917)11