Amma şükür olsun, Aslan bəy and içdi Allaha ki, sosialistlərimiz imdadayetişib, üçüncü qədəmimizi daha da gen qoymaq üçün qolumuzdan yapışdılar.Qədəmlərimiz bir-birindən mübarəkdir.Bunlara ad qoyaq.Birinci qədəm - müstəqil hökumət.İkinci qədəm - şürayi-milli, yaxud parlaman.Üçüncü qədəm isə - əlbirlik!Bütün parlaman fraksiyalarımızın İstiqlal üstündə əlbir olub, söz-sözəverdiklərini xoşbəxt qulaqlarımız ilə eşitdik. İnşallah bu yoldakı, işlərini görməkləgözlərimizin də aydın olduğunu hiss edərik.İndi doğrudan da demək olar ki:- Millət irəli gedir!Artıq, bu sözə gülməyəcəyik, çünki irəliyə doğru üç böyük addım atmışıqvə geri dönmək fikrimiz də yoxdur. Aslan bəy demişkən:- O getdi:Aslan bəy bu iki sözü bütün məclis tərəfindən gurultulu alqış almaq üçündemədi, həqiqət elə belədir ki var:- O, yəni o mənhus geri - getdi! Arvadlar sözü olmasın:- Elə getsin ki, dalınca da bir qara daş!Haman o "mənhus geri"nin mənhus əsərlərindən idi ki, Aslan bəydənsonra kürsü xitabətə çıxan Şeyxülislamov "Hümmət" firqəsinin adından danışmaqistərkən başındakı fikrini söyləmək üçün ağzından söz tapmayırdı!Aşkar idi ki, natiqin başındakı, fikir rus dilində hazırdır. İndi bunutürkcəyə tərcümə etmək lazım. Ona görə gərək məclis əhli səbr edib, gözləsin,lakin tərcümə üçün də türkcə yaxşı bilmək lazımdır, halbuki natiq türkcəbisəvaddır. Pəs nə olsun?Hər nə oldu - desin!Odur ki, "paydar" deyəcək yerdə "paymal" deyirdi."Cümhuriyyətə inam" əvəzinə "cümhuriyyətə ənam" çıxırdı. Bir çoxsözlər vardır ki, heç deyə bilmirdi, gərək məclis əhli özü başa düşə idi. Qərəz,binəva çox əziyyət çəkirdi. Yaxşı ki, kömək edənlər az deyil idi. Bir tərəfdən sədriməclis, bir tərəfdən də yaxındakı yoldaşları "sufliyorlıq" zəhmətini müzayiqəetməyirdilər.Bir də natiqin canını qurtaran bir əhvalat idi: yalan yanlış da olsa, dediyisözlərin mənası o qədər şayani-əhəmiyyət idi ki, haman hər mətləbindən sonrauzun alqışlar guruldayırdı, natiq bu fasilədən istifadə edib o biri fikrini tərcüməyəçalışırdı.Həqiqət, Şeyxülislamov cənablarının bir para mətləblərini qızıl xətt iləyazıb saxlasan səzadır.150
Deyirdi ki:- <strong>Azərbaycan</strong> istiqlalı yolunda mübarizə etmək lazım gələrsə, birincimübarizə cərgəsində biz sosialistləri görərsiniz!- İndi "Znamya truda" qəzetəsi müsəlman sosialistlərinin bu cürəsözlərini eşidib də söyməsin, bəs nə eləsin? Ümidləri puç oldu getdi..."Znamya truda"nın başına yığılmış olan yalançı sosialistlər bu ümiddəidilər ki, <strong>Azərbaycan</strong> istiqlalının təzə qoyulmuş binasını uçurub dağıtmaqdamüsəlman sosialistləri onlar ilə əlbir olacaqdırlar və <strong>Azərbaycan</strong> evi <strong>Azərbaycan</strong>övladının öz əlilə yıxılacaqdır.Görünür, onlar belə güman edirmişlər ki, bizim sosialistlər, sosializm kimiali bir elmi ağıl və bilik sayəsində dərk etməyib, yalnız bir "moda" olmaq üzrəözlərinə sosialist adını qoyubdurlarmış, binaənileyhə "bizdən ayrı olmağautanarlar" ya ki, onları uşaq kimi tovlamaq olarmış ki, belə iş yaxşı deyil, rusdemokratiyasından ayrılıb istiqlal qurmaq sosializm işinə xəyanətdir və sairə vəsairə və sairə.Lakin bizim sosialistlərimizin ağıl və dərrakəsi "Znamya truda" başınayığılmışların şeytanət və xəbasətinə qələbə çalıb, sosialistlərimizin "moda" üçündeyil, bəlkə ciddi surətdə miskinlər tərəfdarı olduqlarını hər kəsə bildirdilər.Miskinlərin də kim olduğu məlumdur:Bizim kəndçilərimizdən, bizim əmələ və rəncbərlərimizdən başqa miskinkim ola bilər?Deməli, "Znamya truda"çıların bu ümidi də çürük qoz kimi puça çıxdı,sosialistlərimizi uşaq kimi tovlaya bilmədilər!Odur ki, indi də qorxuzmaq istəyirlər, xox gəldi edirlər! Belə ki “Znamyatruda”nın son nömrələrinin birində bizim sosialistlərə itab və xitabən acıqlı birməqalə yazılıbdır:- Siz nə ixtiyarla özünüzə "<strong>Azərbaycan</strong> sosialistləri" adını qoydunuz?Deməli, bunların sözündən belə çıxır ki, rus sosialisti, alman sosialisti,firəng sosialisti olar, amma <strong>Azərbaycan</strong> sosialisti olmaz, necə ki, <strong>Azərbaycan</strong>istiqlalı da ola bilməz!- Andranikləri müdafiə edən bu cürə "sosialist"lərdən hələ çox sözləreşidəcəyik...Belə güman edilməsin ki, bu sətirləri yazan özü sosialistdir, ona görəsosialistlərimizin hünərləri haqqında bu qədər danışır. Xeyr, mən sosialist, filandeyiləm, ola bilər ki, hələ ağlım o dərəcəyə çatmayıbdır, ancaq məni bu qədərfərəhləndirən <strong>Azərbaycan</strong> istiqlalı məsələsində sosialistlərimizin bu dərəcə sağlam,düzgün və həqiqi bir vəziyyətdə bulunmalarıdır. Məni fərəhləndirən,sosialistlərimizin parlaman kürsüsündə ağızlarından çıxan gözəl və pürməzmunsözlərdir.151
- Page 1 and 2:
AKĠF AġIRLIAZƏRBAYCANMƏTBUATI T
- Page 3 and 4:
Klassiklərimiz mətbuatı insanlar
- Page 5 and 6:
ehtiyac duydu və Tiflisdə rus dil
- Page 7 and 8:
müstəmləkəçilik məqsədləri
- Page 9 and 10:
Cümhuriyyətinin qurulmasının f
- Page 11 and 12:
Cümhuriyyət dövrü mətbuatını
- Page 13 and 14:
möhkəmlətməkdən ibarət idi.
- Page 15 and 16:
evlənsə, xalq həm özündən, h
- Page 17 and 18:
edən bu mətbu nəşrin adının "
- Page 19 and 20:
olmadığını üstüörtülü şə
- Page 21 and 22:
alqışlayan, ona xeyir-dua verib,
- Page 23 and 24:
tapmıram. Özümünkünü yazıram
- Page 25 and 26:
tərəqqiyə mane olması, ədəbiy
- Page 27 and 28:
1907-ci ildə H.Zərdabinin dəfn m
- Page 29 and 30:
1879-cu il yanvar ayının 14-də "
- Page 31 and 32:
daşıyan məqalələrdən çox idi
- Page 33 and 34:
etməyə çalışan Y.Akçuralı ya
- Page 35 and 36:
Cəlalın jurnalın ilk nömrəsin
- Page 37 and 38:
siması kimi təqdim edir, onun və
- Page 39 and 40:
Baxçasarayda İsmayıl bəy Qaspra
- Page 41 and 42:
Yeni mətbuat yaratmaq istəyi K.Ü
- Page 43 and 44:
Azərbaycan və rus dillərində ç
- Page 45 and 46:
edaktoru Viktor Vasilyeviç Kuzmini
- Page 48 and 49:
yaşadığı zamanda və ölümünd
- Page 50 and 51:
aşladı. "Prizıv" gündəlik axş
- Page 52 and 53:
aşlayaraq fabrik və zavodlarda ü
- Page 54 and 55:
əməkdaşlarının istək, arzular
- Page 56 and 57:
M.Şahtaxtlının Əlimərdan bəy
- Page 58 and 59:
M.Şahtaxtlı uzun müddət islamı
- Page 60 and 61:
gətirirlər. Onlar mətbəənin 7
- Page 62 and 63:
üçün" çarizmə və ruslara qar
- Page 64 and 65:
görə isə Əli bəy Hüseynzadə
- Page 66 and 67:
fikrini əsaslandıraraq yazırdı:
- Page 68 and 69:
türklərinə atılan bu böhtanı
- Page 70 and 71:
nurlandırmaqdan başqa, otağın d
- Page 72 and 73:
mübtəla olanların danoslarına b
- Page 74 and 75:
(uçreditelniye sobranie), yəni t
- Page 76 and 77:
uznamələr dəxi yetişmiyor". Qə
- Page 78 and 79:
mənbəyi-feyz və kəmalatdır.
- Page 80 and 81:
olmaq üçün su bir lərəfə axma
- Page 82 and 83:
"Molla Nəsrəddin" jurnalıŞərq
- Page 84 and 85:
axışdan ələ alır, ətalət yü
- Page 86 and 87:
Cəlil Məmmədquluzadənin təklif
- Page 88 and 89:
Bakıya gəldikdən sonra isə M.C
- Page 90 and 91:
Sabirin "Mola Nəsrəddin"də ilk
- Page 92 and 93:
Azərbaycan ədəbiyyatının görk
- Page 94 and 95:
Məşhur karikatura və illüstrasi
- Page 96 and 97:
"Azərbaycan"ın bütün saylarınd
- Page 98 and 99:
qardaşları"nın mətbəəsində k
- Page 100 and 101: sonlarında işıq üzü gördü. J
- Page 102 and 103: ildə Özünün növbəti kitabı o
- Page 104 and 105: İlk sayda jurnalın üz qabığın
- Page 106 and 107: illərindən başlayaraq Haşım b
- Page 108 and 109: "Səda"nın məsləyinə gəlincə
- Page 110 and 111: Mətbəənin çap etdiyi tərcümə
- Page 112 and 113: vətənə məhəbbət, islam əxlaq
- Page 114 and 115: "Açıq soz"ün 18 yanvar 1918-ci i
- Page 116 and 117: 1914-cü ildə Haşım bəy Vəziro
- Page 118 and 119: məqalələr çap olunur, bu istəy
- Page 120 and 121: * * *Qısa zaman kəsiyində Azərb
- Page 122 and 123: Qəzetin Gəncədə çıxan sonuncu
- Page 124 and 125: mühacirətdə keçirir. O, İstanb
- Page 126 and 127: Cümhuriyyət dövri milli mətbuat
- Page 128 and 129: Bu müxtəlifdilli çeşidli mətbu
- Page 130 and 131: əzilirdin. Küçədən keçəndə
- Page 132 and 133: İkinci bənddə "ancaq məhkəmə
- Page 134 and 135: NəticəÇağdaş Azərbaycan mətb
- Page 136 and 137: Belədə qəzetə çıxarmaqdan sav
- Page 138 and 139: yola gedirdim. Elə ki dava başlan
- Page 140 and 141: ülumiri-yaziyyə şöbəsini qurta
- Page 142 and 143: əhlini fars adlandırma yerinə d
- Page 144 and 145: Hürriyyət” sərlövhəli bir b
- Page 146 and 147: arəsindəki şəkilləri əldə d
- Page 148 and 149: "Novoye vremya"nın və sair bu kim
- Page 152 and 153: Məsələn, Şeyxülislamovun bu s
- Page 154 and 155: Ümumazərbaycan demokratiyasına m
- Page 156 and 157: Məclisin açılmaq saatı yaxınla
- Page 158 and 159: gərək mətbuat tarixini oxuyub ar
- Page 160 and 161: Amma mədəniyyət yüksəldikcə m
- Page 162 and 163: adlanır, yəni onların alıcılar
- Page 164 and 165: xidmət edən mətbuat həyata keç
- Page 166 and 167: Bu cür qeyri-qanuni əməllər ü
- Page 168 and 169: edilmiş hüquqdan çıxmamağa mə
- Page 170 and 171: 31. Hüseynov Şirməmməd. Mətbu
- Page 172: «Elm və Təhsil» nəĢriyyatın