Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

Ə.Əliyev Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra bir müddətpartiya təşkilatlarında dövlət işi ilə məşğul olmuş, 1938-ci ildə vəfat etmişdir.Onun jurnalistlik fəaliyyətində "Bəhlul" jurnalı xüsusi yer tutur. Baxmayaraq ki, bujurnalın Ömrü cəmi 6 ay olmuş və cəmi 9 nömrəsi çıxmışdır.M.Ə.Sabirin "Bəhul"la yaradıcılıq əlaqələri vardı. Məcmuənin ilk sayı işıqüzü görəndən sonra Sabir Şamaxıdan redaksiyaya məktub göndərərək, məcmuəninçapı münasibəti ilə redaksiya kollektivini təbrik etmişdi. Jurnalın redaktoru SabirəŞamaxı üzrə müxbir və müvəkkil olmasını da təklif etmişdi. Sabir Şamaxımövhumatçılarının üzərinə hücuma keçəcəyi səbəbindən bu təklifdən imtina edir.Lakin Sabir "Bəhlul"la daim əlaqə saxlamış, öz satiralarını göndərmişdir.Məcmuənin 2-ci nömrəsində "Təraleyi-əsilanə" adlı satirasında Sabir fəhlələrinağır iqtisadi, sosial vəziyyətini qələmə alır. Böyük molla-nəsrəddinçinin"Bəhlul"da bir sıra satirik şeiri işıq üzü gorüb.Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsindəmilli mətbuatXX əsrin əvvəllərində Rusiya imperiyası daxilində baş verən inqilabihadisələr, müstəmləkəçilikdən, milli ayrıseçkilikdən əziyyət çəkən xalqlarınetirazları rejimin daxili qayda-qanunlarının sərtləşdirilməsinə səbəb oldu.İmperiyanın bu sərt qayda-qanunları Bakıda da hiss edildi. Bakı generalqubernatorupolis departamentinə 1901-ci il 14 noyabr tarixli tamamilə gizlinməlumatında əhali arasında məzhəb məsələsi, məxsusi olaraq İran və Türkiyəyəmünasibət, panislamizin, gənc türklərlə əlaqəyə diqqət yönəltməyi tapşırdı. Bakıgeneral-qubernatoru Azərbaycanın Avropa təhsili görmüş, milli düşüncəli bir qrupziyalısının izlənilməsini, onların fəaliyyətlərinin təftişini Jandarm İdarəsindən tələbedirdi. İzləniləcək ziyalıların siyahısında Azərbaycan jurnalistikasının tanınmışnümayəndələri Həsən bəy Zərdabinin, Əlimərdan bəy Topçubaşovun, Əhməd bəyAğaoğlunun, Nəriman Nərimanovun, Haşım bəy Vəzirovun, Sultan MəcidQənizadənin, Əliabbas Müznibinin adları var idi.Daxili işlər nazirinin əmri ilə Rusiya ərazisində fəaliyyət göstərən mətbuatorqanları, mətbəələr ciddi nəzarətə götürüldü. 1906-cı ildə Bakı qubernatorunagöndərilən sərəncamda göstərilirdi ki, nəşriyyat və mətbuat işlərinə aid nəzərdətutulan qaydalar pozulduğu halda öz cinayətlərini etiraf edənlər məsuliyyətə cəlbolunmalı, barələrində həbs hökmü çıxarılmalıdır. Məhkəmələrin çıxardığı hökmlərRusiya Baş Mətbuat İdarəsinə də göndərilməli idi.Çar rejiminin inqilabi təlatümə düçar olduğu bir vaxtda, senzuranınkəskinləşməsi yeni mətbu orqanların yaradılması qarşısını ala bilmədi. "Orucov97