Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

adlı fikir cərəyanı, inqilabi demokratik ədəbi-jurnalist hərəkatını vücuda gətirdi.Mirzə Cəlilin timsalında Mollanəsrəddinçilər təkcə xalqa nə demək sualı üzərindədüşünmədilər, onlar sözü nə cür demək üzərində də düşündülər. Buna görə dəməqalələrini "türkün ana dilində", sadə danışıq tərzində, xalqın anlayacağı, başadüşəcəyi dildə yazdılar. Cəlil Məmmədquluzadənin özü dediyi kimi "MollaNəsrəddin"i zəmanə özü yaratdı.Jurnalın ilk sayında dərc olunan yazılar kimi karikaturalar da məzmunetibarı ilə fərqlənir, oxucuda maraq oyadırdı. Birinci səhifədə məscidi xatırladanotaqda müsəlmanlar sıra ilə yan-yana yatırlar, onlardan yalnız biri otağın kiçikpəncərəsindən düşən günəş şüasının təsirindən oyanıb, gərnəşir. Molla əlində əsası,başında əmmaməsi, çiynində əbası bu mənzərəni seyr edir.Jurnalın ilk sayının işıq üzü görməsi münasibəti ilə Rusiyanın müxtəlifbölgələrindən teleqramlar, təbrik məktubları alan C.Məmmədquluzadə butəbriklərə aprelin 12-də "Na povorote" qəzeti, aprelin 14-də isə "Kaspi" vasitəsilətəşəkkürünü bildirirdi.İlk sayı 1000 nüsxə tirajla çap olunub yayılandan sonra jurnal kütlələrinmaraq dairəsinə daxil olaraq populyarlıq qazandı. "İrşad" qəzetinin 16 aprel 1906-cı il sayında Ə.Ağaoğlu barədə yazırdı: "Baxın "Molla Nəsrəddin"ə. Bu cəridə nəgözəl cəridədir. Nə qədər ağıl, zəka, məharət və zövq göstərir. Nəinki bizmüsəlmanlar, bəlkə ən mədəni, ən mütərəqqi tayfalar belə cəridələri ilə fəxredirlər"."Molla Nəsrəddin"in ikinci sayı oxucuların maraq və tələbatını nəzərəalaraq 2 min nüsxə ilə nəşr edilib, yayıldı. Jurnalın şəkillərinin qırmızı rəngdəolması polis idarələrini bərk təşvişə saldı. Bolşevizmin mahiyyətinin qırmızırəngdə təcəssüm olunmasını əsas gətirib, "Molla Nəsrəddin"in bu siyasiideologiyanın təbliğatçısı hesab edənlər jurnalın ikinci sayının bütövlükdəmüsadirə etdilər. Üzeyir Hacıbəyov "İrşad" qəzetində "Ordan-burdan" başlığıaltında qələmə aldığı yazıda bu müsadirəni yığcam şəkildə təsvir edərək yazır:"İndi zavallı “ Molla Nəsrəddin” dustaqdır. Həbsxanada oturub öz-özünə fikir edir.Əcəba, ərbabi hökumət "bu qırmızı şeylərdən" nə üçün belə qorxur?İctimai xadim, ədib və maarifçi demokrat Nəriman Nərimanov isə "MollaNəsrəddin"in polislər tərəfindən müsadirəsinə lakonik və konkret qiymətvermişdir: "Afərin belə diqqətçilərə, afərin belə qanun sahiblərinə".Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında kəskin ideoloji mübarizələr getdiyidövrdə "Molla Nəsrəddin" öz mövqeyi, hadisələrə fərqli yanaşma tərzi ilə seçilir,müxtəlif rubrikalar altında gülməli xəbərlər verirdi. "Bilməli xəbərlər", "İçərixəbərlər", "Məzəli xəbərlər", "Teleqraf xəbərləri", "Qafqaz xəbərləri", "Ticari vəekoloji xəbərlər" başlıqları altında yazılar dərc edilirdi. Bəzən imzasız çıxan buyazılar böyük təsir gücünə malik idi, kifayət qədər savadı olmayan oxucuları ilk83