Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

NəticəÇağdaş Azərbaycan mətbuatı möhkəm tarixi ənənələrə söykənərək bu günçoxsaylı problemlərə baxmayaraq, növbəti inkişaf mərhələsini yaşayır. "Əkinçi" iləbaşlayan milli mətbuat tariximizin yaradıcıları Həsən bəy Zərdabi, Ünsizadəqardaşları, M.Şahtaxtlı, Ə.Ağaoğlu, Ə.Hüseynzadə, Ü.Hacıbəyli,M.Ə.Rəsulzadə, N.Nərimanov kimi qüdrətli publisistlər, dövrün çətinliklərinə, rusimperiyasının milli ayrıseçkilik siyasətinə, çətin senzura şəraitinə sinə gərərəkbugünkü mətbuatımızın təməlini qoydular. Milli jurnalistikamızın əsaslarımüəyyənləşdirildi, mətbu sözün imkanlarından xalqın maariflənməsi,təşkilatlanması və dövlət quruculuğuna doğru istiqamətlənməsi prosesi ardıcılşəkildə həyata keçirildi. Xalqın maariflənməsi missiyasının daşıyıcısı olan"Əkinçi" öz nəşri ilə milli jurnalistika sisteminin yaradılması ilə də məşğul oldu."Ziya" ("Ziyayi-Qafqaziyyə"), "Kəşkül" müsəlman həmrəyliyinin təbliğatçısı kimixalqın bədii zövqünün formalaşmasına, azor-baycançılıq ideologiyasmınəsaslarınm yaradılmasına çalışdı. "Şərqi-rus" sələflərinin yolunu gedərək liberaldünyagörüşün təcəssümü olaraq şəxsiyyət azadlığının daşıyıcısına çevrildi.C.Məmmədquluzadə, Ö.F.Nemanzadə kimi jurnalistikamızın milli xarakteriniyaratdı. Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağaoğlunun mətbu fəaliyyətiAzərbaycan mətbuatı tarixinə insan və hüquq azadlıqlarının, demokratiyanın, millikimliyin nəzəri problemlərini gündəmə gətirdi. Siyasi publisistika milli dövlətçilikideologiyasının əsaslarını formlaşdırmağa xidmət etdi. "İrşad" xalqa hürr yolu,bərabəryaşama haqqını göstərdi, "Həyat" milli kimliyin və milli özünüdərkintəcəssümünə çevrildi, erməni-daşnak təbliğatının qarşısına ciddi sədd oldu.Cəmiyyətin siyasi strukturlaşması Ə.Ağaoğlu, Ə.Hüseynzadənin yaratdıqlarımətbu orqanlar vasitəsilə həyata keçirildi. Kütlə xalqlaşmağa doğru addım atdı,birləşdi və türk-müsəlman həmrəyliyi və milli varlığın qorunması cümhuriyyətideallarına yol açdı. Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri ilə iki yerə parçalananAzərbaycanın bütövlüyü, onun problemləri, sosial-iqtisadi durumunun çətinliyimilli jurnalistikamıza vətəndaş məsuliyyəti anlayışını gətirdi. Çox keçmədi ki,milli mətbuatda aparılan ideoloji diskussiyalar, problemlərin açıq şəkildəgöstərilməsi və onun həlli yolları, xalqın azadlıq istəyinin nəticəsi kimiAzərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldı. İstiqlalına qovuşan Azərbaycanın dövlətmüstəqilliyini, ərazi bütövlüyünü, şəxsiyyət azadlığını, qanunların aliliyini vədemokratiyanı təbliğ edən "Azərbaycan"ı yarandı. 1920-ci ilin 27 aprel çevrilişitəkcə ölkənin siyasi sistemini dəyişmədi, həm də jurnalistikasının, mətbuorqanlarının istiqamətlərini sosialist quruculuğuna, həmrəyliyinə yönəltdi, ölkədəyeni tipli qəzetlər, jurnallar nəşr olundu. 70 ildən sonra yenidən Azərbaycan özistiqlalını bərpa edərək milli mətbuatın da çağdaş inkişafına başlanıldı.134