Hürriyyət” sərlövhəli bir bəndi ki, bunda hürriyyət neməti islamın şərtlərindən biriolduğu mükəmmələn isbat ediliyor. Daha sonra "İrşad"ın məsləki haqqında bəziizahat və ilx... Bu babda (hissədə) deyilir ki: qəzetənin məsləki, əshabi-kəhfin(padşahın zülmündən qaçanların) yüzlərcə il yatıb oyandıqdan sonrakı əvza(vəziyyət) və əhvalını bəyan edər kimi olacağından, "qum, qum ya əyyühəlqafilun"(dur, dur ey qəflətdə olanlar) sözünü virdi-zəban (dildə əzbər) edib təkrar etməkdənibarətdir. Niyyətimiz diyir: "İrşad" millətimizi, cəmaət hürriyyəti, cəmaətmuxtariyyəti nemətlərindən müstəfiz (feyziyab) etmək və bu nemətlərin bizə bəxşolunmasına bais olan ərbabi elm (elm xadimləri) və qələmin, fəhlə və əməlinin(zəhmətkeşin), kasıbların, əhl-sənət və ziraətin (əkinçinin) hüquq və mənafeyinimüdafiə eləməkdir. Bundan başqa "İrşad" Qafqaziyada sakin tayfaları, ələlxüsuserməniləri və müsəlmanları sülh və müsalimətə (barışığa), ittifaq və ittihada(birliyə) dəvət edəcəkdir ki, vətənimiz bu surətdə irəlidə böyük bir təhlükədən xilasolub hürriyyət və mədəniyyətin cəmi nemətlərinə nail olsun."Həyat", "İrşad"ın bütün bu niyyətlərinə təhsinxalı olub (tərəfdar olub)cənab haqdan təmənna və istirham (xahiş) edir ki, "İrşad"ın məsləkində müvəffəqbuyursun!.. Ancaq "İrşad" qəzetəsi əshabi-kəhf fəqərəsində (əhvalatında) birmaddəyi xatırlarından çıxarmasınlar. Məlumdur ki, əshabi-kəhf (gizlənmiş şəxslər)oyandıqdan sonra "karvanın dalınca sürətlə getsələr" dəxi karvanayetişməyəcəklərini bildiklərindənmi, yoxsa başqa bir səbəbdənmi, hər nədənsətəkrar mağaraya gedib bəstəri-xabi (yataq yuxusunu) tərcih etdilər (seçdilər)!.."İrşad" millətimizi naümid (ümidsiz) etməsin. Bildirsin ki, bu gün atla, yadəvə ilə səyahət edilmiyor. Dəmiryollar, avtomobillər kimi vəsaiti-nəqliyyəmövcuddur. Binaənəleyh (buna görə) hər an sürətlə teyyi-mərahil (mərhələli yol)edib irəlidə gedən qafilələrə (karvanlara) yetişmək mümkündür... Təkrar əshabikəhfkimi uyumağa heç lüzum yoxdur."İrşad"ın hürufat kimi və mürəttib qələtləri kimi bəzi qüsurları varsa da,bu xüsusda şübhəsiz məzurdur (üzürlüdür). Çünki hənuz idarə və mətbəə işləriniyoluna qoymamışdır. Bir də dəmiryolların, teleqrafların ümumən tətil etdiyi böyləbir zamanda vəlou (hətta) nəvaqisli (nöqsanlı) olsun qəzetə çıxara bilmək hər haldaböyük bir hünər və qeyrətə vabəstədir (bağlıdır). İnşallah, "İrşad" bu nöqsanları daqəribən (tezliklə) islah edər. Baqi (daima) qəzetənin hər xüsusda xeyirxahi olub,ümid ediyoruz ki, mürşid (düz yol göstərən) və müridləri (onun ardınca gedənləri)ilə bərabər "İrşad" din və millət və insaniyyət yolunda cəhd və qeyrət xüsusundabizim ilə həmdəst vifaq (həmfikir yoldaş) olaraq çalışacaqdır!"İrşad"ın müdir və sahibi-imtiyazı (ixtiyar sahibi) Əhməd bəy Ağayevkimi, kamil bir publisist və naşiri İsa bəy Aşurbəyov kimi qeyrətli bir novcəvanolduqca buna əmniyyətimiz bərkəmaldır (ümidimiz tamamdır).Dər biyaban kər ze şovqe-Kəbə144
xahi zəd qədəm,Sərzənişha kər dəhəd xare-moğilan qəm məxor!..(Əgər Kəbənin həvəsilə biyabanda istəsən qədəm vurarsan, Dəvə tikanıəgər səni dalasa da, qüssə yemə!)Ə.H-zadə(Əli bəy Hüseynzadə) "Həyat" № 121,19 dekabr 1905."MOLLA NƏSRƏDDĠN" BAĞLANDICümҝ günü axşam saat səkkiz idi. Yazı otağında tənha oturubfikirləşirdim. Fikirləşirdim ki, nə üçün bir para adamlar "Molla Nəsrəddin"inyazdığını, məqsədini yaxşı düşünməyib fürsət axtaranların hiylə və təvillərinə(başqa məna vermələrinə) aldanırlar. Nə üçün camaatımız bu qədər avamdır?Bu qədər qışqırıq saldılar da gündə gözlərinin qabağında min cür bidin(dinsiz) və biqeyrət işlərə, aşkar haram və məsiyyətlərə (günahlara) sükutla tamaşaedirlər...Mən bu cür xəyalatda ikən balkonda ayaq səsləri çoxaldı. Getdikcəşiddətləndi, şaşqa şıqqıltısı qaba ayaq səslərinə qarışdı. Yerimdən durdum, qapınıaçıb gördüm ki, bir sürü polis bizə doğru gəlir.Mən özüm-özümə dedim: genə bir müsəlmanın, bəlkə millət atası adınıqəsb edən bir müsəlmanın donos, şəridir.Donos şərlərinə çox düçar olduğumuz üçün pristava gülə-gülə dedim:"Genə nə var?"Dedi: "Bir zad yox, ancaq qubernator buyurur ki, "Molla Nəsrəddin"idarəsi və "Qeyrət" mətbəəsi bağlansın".İndilik çarə nə: Ağa deyir sür dərəyə, sür dərəyə. "Molla Nəsrəddin"bağlandı, lakin mətbəəmiz öz işində davam edir.Ertəsi gün senzor idarəsinə gedib şikayət elədim ki, nə səbəb iləbağladıbsınız? Təəccüb edib dedilər ki, heç bir zaddan xəbərimiz yox. O saatbildim ki, hansı millət atası hökumətə donosbazlıq edib, məsləkimizi hökumətəmüzurr (zərərli) göstəribdir.Bildim ki, millətin heç bir dərdinə, heç bir ehtiyacına hərgiz baxmayıbdonosbazlıqla hökumətə xidmət göstərən yalançı millətçilər kimlərdir. Bildim ki,maarif ağacımızı içindən yeyən yenə öz qurdumuzdur. Bildim ki, millətimizinhüququnu paymal (məhv) edən, millət qəlbini kəsməyə çalışan baltanın sapı yenəbizdəndir. Bildim ki, müsəlman donundakı islam xainləri, "Molla Nəsrəddin"in 22-ci nömrəsində ayıların, qurdların, aslanların parçalanmış islamı qapıb yeməkləri145
- Page 1 and 2:
AKĠF AġIRLIAZƏRBAYCANMƏTBUATI T
- Page 3 and 4:
Klassiklərimiz mətbuatı insanlar
- Page 5 and 6:
ehtiyac duydu və Tiflisdə rus dil
- Page 7 and 8:
müstəmləkəçilik məqsədləri
- Page 9 and 10:
Cümhuriyyətinin qurulmasının f
- Page 11 and 12:
Cümhuriyyət dövrü mətbuatını
- Page 13 and 14:
möhkəmlətməkdən ibarət idi.
- Page 15 and 16:
evlənsə, xalq həm özündən, h
- Page 17 and 18:
edən bu mətbu nəşrin adının "
- Page 19 and 20:
olmadığını üstüörtülü şə
- Page 21 and 22:
alqışlayan, ona xeyir-dua verib,
- Page 23 and 24:
tapmıram. Özümünkünü yazıram
- Page 25 and 26:
tərəqqiyə mane olması, ədəbiy
- Page 27 and 28:
1907-ci ildə H.Zərdabinin dəfn m
- Page 29 and 30:
1879-cu il yanvar ayının 14-də "
- Page 31 and 32:
daşıyan məqalələrdən çox idi
- Page 33 and 34:
etməyə çalışan Y.Akçuralı ya
- Page 35 and 36:
Cəlalın jurnalın ilk nömrəsin
- Page 37 and 38:
siması kimi təqdim edir, onun və
- Page 39 and 40:
Baxçasarayda İsmayıl bəy Qaspra
- Page 41 and 42:
Yeni mətbuat yaratmaq istəyi K.Ü
- Page 43 and 44:
Azərbaycan və rus dillərində ç
- Page 45 and 46:
edaktoru Viktor Vasilyeviç Kuzmini
- Page 48 and 49:
yaşadığı zamanda və ölümünd
- Page 50 and 51:
aşladı. "Prizıv" gündəlik axş
- Page 52 and 53:
aşlayaraq fabrik və zavodlarda ü
- Page 54 and 55:
əməkdaşlarının istək, arzular
- Page 56 and 57:
M.Şahtaxtlının Əlimərdan bəy
- Page 58 and 59:
M.Şahtaxtlı uzun müddət islamı
- Page 60 and 61:
gətirirlər. Onlar mətbəənin 7
- Page 62 and 63:
üçün" çarizmə və ruslara qar
- Page 64 and 65:
görə isə Əli bəy Hüseynzadə
- Page 66 and 67:
fikrini əsaslandıraraq yazırdı:
- Page 68 and 69:
türklərinə atılan bu böhtanı
- Page 70 and 71:
nurlandırmaqdan başqa, otağın d
- Page 72 and 73:
mübtəla olanların danoslarına b
- Page 74 and 75:
(uçreditelniye sobranie), yəni t
- Page 76 and 77:
uznamələr dəxi yetişmiyor". Qə
- Page 78 and 79:
mənbəyi-feyz və kəmalatdır.
- Page 80 and 81:
olmaq üçün su bir lərəfə axma
- Page 82 and 83:
"Molla Nəsrəddin" jurnalıŞərq
- Page 84 and 85:
axışdan ələ alır, ətalət yü
- Page 86 and 87:
Cəlil Məmmədquluzadənin təklif
- Page 88 and 89:
Bakıya gəldikdən sonra isə M.C
- Page 90 and 91:
Sabirin "Mola Nəsrəddin"də ilk
- Page 92 and 93:
Azərbaycan ədəbiyyatının görk
- Page 94 and 95: Məşhur karikatura və illüstrasi
- Page 96 and 97: "Azərbaycan"ın bütün saylarınd
- Page 98 and 99: qardaşları"nın mətbəəsində k
- Page 100 and 101: sonlarında işıq üzü gördü. J
- Page 102 and 103: ildə Özünün növbəti kitabı o
- Page 104 and 105: İlk sayda jurnalın üz qabığın
- Page 106 and 107: illərindən başlayaraq Haşım b
- Page 108 and 109: "Səda"nın məsləyinə gəlincə
- Page 110 and 111: Mətbəənin çap etdiyi tərcümə
- Page 112 and 113: vətənə məhəbbət, islam əxlaq
- Page 114 and 115: "Açıq soz"ün 18 yanvar 1918-ci i
- Page 116 and 117: 1914-cü ildə Haşım bəy Vəziro
- Page 118 and 119: məqalələr çap olunur, bu istəy
- Page 120 and 121: * * *Qısa zaman kəsiyində Azərb
- Page 122 and 123: Qəzetin Gəncədə çıxan sonuncu
- Page 124 and 125: mühacirətdə keçirir. O, İstanb
- Page 126 and 127: Cümhuriyyət dövri milli mətbuat
- Page 128 and 129: Bu müxtəlifdilli çeşidli mətbu
- Page 130 and 131: əzilirdin. Küçədən keçəndə
- Page 132 and 133: İkinci bənddə "ancaq məhkəmə
- Page 134 and 135: NəticəÇağdaş Azərbaycan mətb
- Page 136 and 137: Belədə qəzetə çıxarmaqdan sav
- Page 138 and 139: yola gedirdim. Elə ki dava başlan
- Page 140 and 141: ülumiri-yaziyyə şöbəsini qurta
- Page 142 and 143: əhlini fars adlandırma yerinə d
- Page 146 and 147: arəsindəki şəkilləri əldə d
- Page 148 and 149: "Novoye vremya"nın və sair bu kim
- Page 150 and 151: Amma şükür olsun, Aslan bəy and
- Page 152 and 153: Məsələn, Şeyxülislamovun bu s
- Page 154 and 155: Ümumazərbaycan demokratiyasına m
- Page 156 and 157: Məclisin açılmaq saatı yaxınla
- Page 158 and 159: gərək mətbuat tarixini oxuyub ar
- Page 160 and 161: Amma mədəniyyət yüksəldikcə m
- Page 162 and 163: adlanır, yəni onların alıcılar
- Page 164 and 165: xidmət edən mətbuat həyata keç
- Page 166 and 167: Bu cür qeyri-qanuni əməllər ü
- Page 168 and 169: edilmiş hüquqdan çıxmamağa mə
- Page 170 and 171: 31. Hüseynov Şirməmməd. Mətbu
- Page 172: «Elm və Təhsil» nəĢriyyatın