Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

ehtiyac duydu və Tiflisdə rus dilində ilk mətbu orqan olan "Tiflisskiy vedomosti"qəzetini 1828-ci ildə nəşr etdi. Bu mətbu orqanın səhifələrində Azərbaycanlaəlaqəli materiallar dərc olunub. "Abbasabad mühasirəsinin tarixi", "Müasir tarix.Azərbaycan vilayətinin hərbi vəziyyəti haqqında", "Qarabağ əyalətinə tarixi baxış","Car və Balakən vilayətlərinə səyahət" başlığı ilə çap olunan məqalələrdə rusimperiyası sanki Azərbaycanı yenidən öyrənirdi. Qəzetdə Azərbaycan xalqınınəsrlər boyu yaratdığı folklor nümunələri, yazılı ədəbiyyatı barəsində də qeydlərvar. "Tiflisskiy vedomosti"nin bizim üçün əhəmiyyəti ondadır ki, Abbasqulu ağaBakıxanovun qəzetdə tərcümə əsərləri çap olunub. Bakıxanovun "Dərbəndnamə"əsərinin tərcüməsi haqqında qəzet qeyd edirdi: "Lazımi mənbələrin tərcüməsiQafqazın bu tərəfinin tarixini yeni dünyaya yayır"."Tiflisskiy vedomosti'nin imperiyanın tərkibində olan üç millətin, gürcü,erməni və Azərbaycan türklərinin dillərində əlavəsi nəşr olunurdu. 1829-cu ildəgürcü, 1930-cu ildə erməni və nəhayət, 1832-ci ildə Azərbaycan türkcəsindəəlavələr buraxıldı. Azərbaycan türkcəsində qəzetin adı "Tiflis əxbarı" idi. Hələlikheç bir nüsxəsi aşkarlanmayan "Tiflis əxbarı" haqqında yalnız arxiv sənədlərihaqqında məlumatlar əldə etmək mümkündür. Mətbuat tariximizin ilkmərhələsində nəşr olunan mətbu orqanlar kimi "Tiflis əxbarı"nın da abunəçilərininsayı az idi. Quba komendantı Gimbut 1832-ci ildə yazdığı məktubda qəzetin 30abunəçisi olduğunu yazır, Bakı komendantı isə abunəçi azlığından şikayətlənirdi.“Tiflis əxbarı”nın ilk sayı Azərbaycan türkcəsində 1832-ci ilin yanvarındaişıq üzü görmüşdü. Qəzetin proqramını özündə ehtiva edən sənədlərin birindədeyilir: "Bu il yanvarın 1-dən Tiflisdə aşağıdakı şərtlərlə tatar dilində (Azərbaycandilində - red.) qəzet buraxılacaqdır: 1. Qəzet həftədə bir dəfə çıxacaqdır. 2. Ruscanəşrində olduğu kimi tatar qəzetinin də illik abunə haqqı gümüş pulla 8 manat,yarım illik isə 5 manatdır. 3. Nömrələrin vaxtında çıxmasına və abunəçilərəmüntəzəm çatdırılmasına nəzarət qəzetin baş redaktoru, saray müşaviriSankovskiyə tapşırıldı. Qəzet almaq istəyənlər ona ya şəxsən, ya da yerli hökumətvasitəsilə müraciət edə bilərdilər.Bu sənəddən göründüyü kimi "Tiflis əxbarı" qəzeti "Tiflisskiyvedomosti"nin əlavəsi olduğu üçün onun redaktoru saray müşaviri Sankovski idi.1798-ci ildə anadan olan P.S.Sankovski təhsilini xaricdə almışdı. Bir neçə xarici dilbilirdi. O, 1823-cü ildə Tiflisə gəlmiş, Qafqaz baş hakiminin dəftərxanasındaçalışmışdı. 1827-ci ildə Sankovski Qafqaz baş hakimi Paskeviçin yanında xüsusitapşırıqlar üzrə məmur işləyib. Nəşrə başlayan "Tiflisskiy vedomosti" qəzetininredaktoru təyin olunub."Tiflis əxbarı"nın materiallarını Mirzə Əpriəm Yenikolopov redaktəedirdi. O, şərq dillərini bilirdi.5