Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

"Al bayraq"dan başqa Ə.Qarayevin "Əxbari", "Zəhmət sədası","Azərbaycan füqərası", "Bednota", "Qolos truda", "Məşəl", "Oktyabr inqilabı"kimi qəzet və jurnalları da var idi."Tartan-partan" Ə.Qarayevin müdirliyi ilə Tiflisdə nəşr olunan satirikjurnal idi ki, bu məcmuə 1918-ci ildə bir sayının çapından sonra fəaliyyəti dayandı.Ə.Qarayevin rusca nəşr etdiyi digər leqal bolşevik qəzeti "Bednota" idi.Bu nəşr 1919-cu ilin sentyabrın 14-dən oktyabrın 26-na qədər fəaliyyətgöstərmişdi. "Bednota"da Bakı fəhlələrinin həyatından, həmkarlar ittifaqları vəfəhlə konfransları barəsində yazılar dərc olunurdu. Azərbaycanın müstəqilliyininəleyhinə fəaliyyət göstərdiyinə görə qapadılmışdır.AXC dövründə rusca nəşr olunan leqal fəhlə qəzetlərindən biri də "Nabat"idi. Mətbəə fəhlələrinin Həmkarlar İttifaqı tərəfindən 1919-ci ilin martın 10-daniyulun 21-dək nəşr edilmiş, 4 min nüsxə tirajla 51 sayı çap olunmuşdur. "Nabat"11-ci nömrəyədək həftəlik, sonra isə gündəlik nəşr edilmiş, ilk saylarındamenşeviklərin "vahid sosialist cəbhəsi" xəttini yürütmüşdür. Artıq 8-cinömrəsindən sonra bolşevik platformasına keçmişdir. Müstəqillik əleyhinə təbliğatapardığı üçün qapadılmışdır.Bakıda yerli bolşeviklərlə bir mövqedə dayanan və Azərbaycan müstəqildövlətinə müxalifətdə olan "Bakinets" (1907-1920), "Bakinskaya jizn" (1919),"Bakinskoye slovo" (1918-1920), "Bakinskoye utro" (1919), "İskra", "Naşajizn"(1919), "Proletariy" (1919) kimi rus dilində bir çox nəşrlər fəaliyyət göstərmişlər.Cümhuriyyət dövründə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinə, ərazibütövlüyünə qarşı erməni dilində də qəzet və jurnallar çap edilirdi. 1919-cu ildənəşr edilən "Artsax", "Aparay" kimi qəzetlər düşmən mövqeyindən çıxış edir,qarşıdurmalara əsas yaradırdı. Rus dilində işıq üzü görən "Znamya truda","Yedinaya Rossiya", "Naşa vremya", "Vperyod" kimi qəzetlər milli hökumətəqarşı aqressiv təbliğat aparırdılar.Ümumiyyətlə, bu illərdə təkcə rus və ermənicə qəzetlər deyil, gürcü,yəhudi, polyak, farsca nəşrlər fəaliyyət göstərirdilər. Müxtəlif dillərdə nəşr olunanbu mətbu orqanların əksəriyyəti Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin əleyhinə idi."Mətbuat haqqında nizamnamə"nin qəbuluAzərbaycan Xalq Cümhuriyyəti mətbuatın və jurnalistikanın inkişafı üçünhüquqi bazanın yaradılması üçün də ciddi addımlar atdı. Parlamentdə 1919-cu ilinoktyabr ayının 30-da "Mətbuat haqqında nizamnamə" qəbul edilmiş, Azərbaycantarixində mətbuatın ilk hüquqi əsasları yaradılmışdır. Bu, ölkədə fəaliyyət göstərənmüxtəlif istiqamətli mətbuatın və mətbəə işinin fəaliyyətini tənzimləyən ilkqanunvericilik aktıdır. Nizamnamə 2 hissədən ibarətdir. Birinci hissədə 20 bənd,ikincidə isə 3 bənd var. Nizamnamənin birinci bəndində mətbuat azadlığı bəyanedilir, "hökumət tərəfindən heç bir vəsiqə (icazə) istəniləməyəcəyi" bildirilirdi.131