Pokaż treść!

czasie tworzył się intensywnie system przyimkowy (pewności nie ma, który z tychdwóch faktów językowych był pierwszy i ewentualnie oddziaływał na drugi), zmianaw najsłabszym, najbardziej podatnym na zmiany punkcie sytemu miała przywrócićrównowagę po tym okresie „zachwiania”.Zwraca też na siebie uwagę głoska „v”, której miejsce w systemie jest bardzoodległe, bo dopiero 16. w skali 24 podstawowych głosek („c” i „k” traktuję jakorealizacyjnie jeden, dla porządku dodam, że zapis „k” w Eneidzie pojawia się zaledwie10 razy), w zestawieniu aliteracyjnym pojawia się na wysokiej, 7. pozycjiu Lukrecjusza, u pozostałych epików na 9. i 10. Jeśli spojrzeć na dane liczbowechociażby u Lukrecjusza, to widzimy 314 aliteracji (co najmniej dwuelementowych,a często zwierających 3 elementy) przypadających na 3870 głosek użytych w całympoemacie. Jeżeli przyjąć, że ok. 900 razy fonem „v” pojawia się na początku słowa, tooznacza, że prawie ćwierć wszystkich głosek „v” bierze udział w figurachaliteracyjnych, co świadczy o wysokiej entropii tej głoski, dużym ładunkuinformacyjnym jaki niesie właśnie dlatego, że jest mało oczekiwana, stanowiniespodziankę dla słuchacza, a tym samym z jej pojawieniem się związany jest znacznyefekt dźwiękowy. Głoska na ponad 273 tysiące innych użyta w poemacie w takiej skalina początku wyrazu na pewno była zaskoczeniem i miała większą siłę oddziaływanianiż głoski częste w języku i w pewnym sensie spodziewane. Podobnie sprawa ma sięz głoską „f”, zajmującą w systemie odległe, 19. miejsce, a wykorzystywaną na tyleczęsto w figurach aliteracyjnych, dość zgodnie przez wszystkich trzech twórców, żeprzesuwa się w tabeli na 11. i 12. miejsce. Nie można w tej sytuacji wątpić, iż właśnieten dźwięk był przez poetów szczególnie ceniony i poszukiwany, ze względu naznaczący efekt i wrażenia natury onomatopeicznej.Odwrotny kierunek działania wyborów poetyckich można z kolei zaobserwowaćna przykładzie głoski „r”: w systemie bardzo aktywna, zajmuje 7. miejsce w tabeliogólnej frekwencji. Tymczasem w poematach i w tabelach na ich podstawiezestawionych łatwo zaobserwować pewną rezerwę do stosowania tego dźwiękuw sekwencjach aliteracyjnych, ponieważ jej częstość użycia spycha pozycję „r” na 13.miejsce u Lukrecjusza, 14. u Wergiliusza i 15. u Owidiusza. Można to próbowaćwyjaśniać szczególną, niełatwą artykulacją tejże głoski, bo angażującą w dużym stopniui przy dużym wysiłku mówiącego mięśnie języka i bardzo jednoznacznymi, raczejniemiłymi skojarzeniami jakie powoduje, nie jest z pewnością tak pojemna108