Pokaż treść!

przedmiotu, w dwóch ostatnich rozdziałach jej cennej monografii 65 , nie wydaje mi sięw tym miejscu konieczne.Badania nad dziełami autorów klasycznych, dotyczące istotnych dla tej pracyzjawisk szeroko pojętej aliteracji, podjęte zostały na szerszą skalę dopiero w wiekuXIX, równocześnie ze znacznym ożywieniem zainteresowania starożytnymi teoriamiwymowy. Jednocześnie coraz większym zainteresowaniem cieszyły się badaniao charakterze językoznawczym, prowadzone na materiale języków klasycznych łacinyi greki, a także sanskrytu, „odkrytego” ku wielkiej użyteczności dla tejże nauki.Zajmowano się w zdecydowanej większości dziełami autorów rzymskich, głównieepiką Wergiliusza, jako tym najdoskonalszym językowo dziełem, nie dostrzegającw tym samym czasie albo marginalizując obecność aliteracji w języku greckim. Jakoszczególny wyjątek można potraktować pracę Augusta Lobecka 66 , napisaną w 1812roku, traktującą w zasadzie o aliteracji właśnie, tyle że bez używania tego konkretnegoterminu, a zjawisk ewidentnie aliteracyjnych, opisywanych w kategoriach błędustylistycznego. Autor już na samym początku pracy poświęconej w całości literaturzegreckiej, głównie prozie artystycznej, w mniejszej części poezji, uznaje ciągi słówrozpoczynających się od tej samej głoski za błędy takie jak sygmatyzmy czy rotacyzmyczy inne spółgłosek lub samogłosek źle brzmiące zbiegi (collisiones absonas), na wzóri podobieństwo kakosyntheta opisanych przez Donata (Art. III 1, 4) „sunt malaecompositiones id est kakosyntheta: metacismi, jotacismi, labdacismi”. Lobeck wypisujegrupami całe mnóstwo tego rodzaju zestawień wraz z komentarzami antycznychgramatyków i retorów bardzo krytycznych w tym względzie, całkowicie przekonany, żebłąd wynika z braku wiedzy o sztuce pisarkiej i wskazówkach retorów, ewentualniez przypadku, nie starając się dojrzeć w tym żadnych pozytywnych stron lub celowegozamierzenia artystycznego z nastawieniem na emfazę retoryczną.W odniesieniu do aliteracji w poezji łacińskiej najpierw powstawały praceniemieckie, starające się odnaleźć paralele pomiędzy użyciem aliteracji u klasyków a jejużyciem w języku niemieckim. Jedną z pierwszych takich prac było dzieło Schlueteraz 1820 r. noszące tytuł Veterum Latinorum alliteratio cum nostratium alliterationecomparata. Studium to pozbawione było jeszcze wyjaśnień fonetycznych, na baziektórych można by było przeprowadzić rzetelne porównanie użycia aliteracji w obydwu65 Zob. L. Pszczołowska, Instrumentacja dźwiękowa, w: Poetyka. Zarys encyklopedyczny, Dział III, TomII, Wrocław 1977, 61-104.66 Zob. A. Lobeck, De praeceptis quibusdam grammaticorum euphonicis, w: ParalipomenaeGrammaticae Graecae, Lipsiae 1812, 3-65.48