Pokaż treść!

sigmę, dokładniej: od sigmy się rozpoczynających, w wygłosie wyrazu poprzedzającegoz nagłosem wyrazu bezpośrednio po nim następującego. Taki model zakładał, żew jednym wyrazie może się zdarzyć dłuższy ciąg sylab, np.: „eksosasa se”. Sygmatyzmpozorny z kolei, w szerszym tego terminu znaczeniu, obejmował pojawianie się sylabzawierających sigmę w obrębie jednego wyrazu, np.: cytowane wcześniej: „isasin”.Każdy ze wspomnianych typów sygmatyzmu mógł się pojawiać w tekście w postacizwielokrotnionej z wykorzystaniem innych sylab zawierających „s”, pojawiających sięw obrębie wersu, a jego efekt mógł być osłabiony jedynie przez znaki przestankowe,koniec wiersza, zmianę mówiącego lub ewentualną elizję.Innego rodzaju starania w kierunku pełniejszego naświetlenia zjawiskasygmatyzmu podjął J. A. Scott 105 i uczynił to bez odniesienia do wcześniejszychustaleń Mommsena. Skupił się na studium kwantytatywnym, zbierając liczbowe daneo zagęszczeniu sigm w pojedynczych wersach tragedii Ajschylosa i Sofoklesa orazkomediopisarza Arystofanesa. Stwierdził, że bez większego wysiłku wynalazł w nichwersy o bardzo dużym zagęszczeniu tego dźwięku: 8, 9 lub nawet 10 sigm w wersie i tona dodatek w kontekstach semantycznych, które wedle jego oceny nie byłydostatecznym sygnałem oceny passusu jako nieprzyjemnego czy szorstko brzmiącego.Kolejną próbę zbadania sygmatyzmu i związanych z nim kontrowersji podjąłniezależnie od ustaleń swoich w tej materii poprzedników, O. J. Todd w artykuleThe Effect of Sigmatism as Shown In Homer, AJP 30, 1909, 72-77. Dowodził on, żeznalazł w dziełach Homera ponad sto miejsc, tzn. pojedynczych wersów, zawierającychpo 8 lub więcej sigm, z czego trzy czwarte, jak relacjonuje autor pracy, nie miałożadnego związku z kontekstem jakiejś chropowatości lub odbierania nieprzyjemnychdźwięków. Przedstawił on ponadto sporą listę, 27 słów, które pozbawione głoski „s” –co jest bardzo ciekawe - wyrażają silne negatywne emocje, pogardę, złość itp., a ukazałna przekonywających przykładach, jaka delikatność, nastrojowe szepty, spokóji wdzięk kryje się w niemałej liczbie wersów, o wysokiej frekwencji sigmy. W ten otosposób po latach sporów została „złamana” konwencja, trwająca od czasów Dionizjuszaz Halikarnasu i Kwintyliana, która wiązała z głoską „s” same nieprzyjemne wrażeniai w wypadku pojawienia się jej w tekście, greckim lub łacińskim, interpretującapojawiające się niekiedy asocjacje przez pryzmat kilku autorytarnych opinii i skłonnośćniektórych do wynajdywania efektów dźwiękowych tam, gdzie ich nie ma, ponieważnie ma sygnału semantycznego, wprowadzającego takie właśnie efekty.105 J. A. Scott, Sigmatism in Greek Dramatic Poetry, AJPh 29, 1908, 69-77.74