Pokaż treść!

Tutaj przedmiotem gry słownej jest powiew i rzeka: flamen i flumen, które obydwapoeta uznaje za rodzaje strumienia, choć biorą w nim udział różne żywioły. Waga tegospostrzeżenia została dodatkowo zaakcentowana aliteracją inicjalną głoski„f” w klauzuli wersu, warto przypomnieć onomatopeiczny aspekt: głoska „f” wybitnieczęsto pojawia się w poezji łacińskiej w kontekstach opisujących wiatr i wszelkie ruchypowietrza, następnie w wersie kolejnym dla wzmocnienia przekazu znalazł siękonsonans: vel – val, również swoją wyczuwalną obecnością wyróżniający tendwuwiersz spośród go okalających. Głoski szczelinowe „f” i bilabialne „v” o dośćszczególnej artykulacji, będące jak gdyby jego dźwięcznym odpowiednikiem, nierazbywały ze sobą mylone i łatwo stawały się przedmiotem gier słownych 233 .De r. n. I 677: quorum abitu aut aditu mutatoque ordine mutant-gra słowna, paronomazja powstała przez zmianę jednej litery i otrzymaneprzeciwstawne znaczenia: odejście - nadejście, pisze tu Lukrecjusz o ciałkach, atomach,które przychodząc i odchodząc zmieniają naturę i właściwości rzeczy, ważność zmianypodkreśla użycie form poliptotonu: mutato mutant , niewiele trzeba, żeby dokonała sięzmiana, nieraz zasadnicza;De r. n. I 320: invida praeclusit speciem natura videndi-ciekawe, z pewnością intrygujące swym brzmieniem, zestawienie wyrazów: invidai videndi - gen. formy odczasownikowej gerundium, obejmujące wers klamrą, niemogły pozostać niedostrzeżone, natura określona mianem invida videndi, brzminiemalże jakby chciał coś oglądać a sama była do tego niezdolna, in- łatwo byłokojarzone jako zaprzeczenie treści po nim następującej, nie tylko in- przyimkowe jakodo środka, można to również potraktować jako anagram.Przykłady powtórzeń, anagramów i palindromów w De rerum natura:I 117-8 Ennius … perenni, I 610 partibus arte, V 113 doctis … dictis (paronomazja),ta sama pojawia się jeszcze dalej: II 987; I 783-4: ignem gigni; V 1125 deicit ictos;I 63-4 religione...caeli regionibus, II 1040 Homerus memores; III 431-3 acumen –lumen; V 1180 mortis timor (niemal jak lustrzane odbicie), V 694 ornata notarunt.Ponadto w De r. n. II 172: ipsa deducit dux vitae dia voluptas oraz nieco dalej233 Por. Horacego Car. IV 13, 2-3: “fis anus et tamen / vis formosa videri”, które bardzo przekonywającowyjaśnia A. Wójcik, Talent i sztuka. Rzecz o poezji Horacego, Wrocław 1986, 293.160