Pokaż treść!

i pisanym tego samego języka; inna jest w prozie a inna w wierszu, a analizamatematyczno-statystyczna pomaga takie właśnie fakty wydobyć i zinterpretować 131 .Statystyka językoznawcza ma - wbrew pozorom dyscypliny całkiem nowej –długą i udokumentowaną tradycję, już bowiem znakomici znawcy języka, jakimi byliHindusi, kilka wieków przed Chrystusem pracowicie liczyli sylaby i wersety swojejRig-Vedy, określając stosunki liczbowe pomiędzy nimi zachodzące. W zakresiejęzyków klasycznych aleksandryjscy gramatycy opracowali już w III w. przed Chr.wykaz hapax legomena pojawiających się w eposach Homera, a rabini żydowscy,massoreci, którzy w pierwszych wiekach po Chr. ustalali hebrajski tekst Biblii, policzylii opisali wszystkie jej wyrazy. Od dawna więc poszukiwano w matematyce odpowiedzina pewne pytania, jakie się nasuwały podczas refleksji nad językiem, jego sposobamiużycia i mechanizmami, jakie w nim obserwowano, chcąc z danych liczbowychwyprowadzić jakieś konkretne reguły. Systematyczny opis zjawisk należących dojęzyka jest niezbędnym elementem jego pełnej charakterystyki, co jest zdobycząjęzykoznawstwa początków XX wieku. Nawet badacze z zasady niechętni takiemuopisowi języka, uważając go za pozbawiony znamion prawdziwego skupienia naczłowieku jako podmiocie mówiącym, jego indywidualności i psychofizycznej całości,posługują się oceną mniejszej lub większej częstości określonych zjawisk lub zależnościw języku. Na produktywności pewnych zjawisk w języku opiera się w końcuprzekonanie o ich hierarchii w danym systemie. Zjawiska badane powinny grać rolęzarówno dla nadawcy, twórcy, który chce z ich pomocą wywołać określone wrażeniai intuicje u odbiorcy swojego dzieła, jak również dla samego odbiorcy. Istotne jest teżi to, żeby dobór tekstów i ich opis mógł dawać podstawy do przeprowadzenia analizyporównawczej pod względem mierzonej cechy, częstości i usytuowania w całymistniejącym w dziele układzie. Jest rzeczą dość oczywistą, wzrasta rola wynikówi zaobserwowanych praw, gdy przedmiotem badania jest tekst lub zespół tekstówpokrewnych funkcjonalnie i historycznie. Z tego też względu dokonałam wyboru trzechdzieł, które historycznie i funkcjonalnie przynależą do tego samego obszaru i sąw stanie wygenerować miarodajne wnioski.Metody statystyczne nie ograniczają się wyłącznie do ścisłej charakterystykiliczbowej zjawisk, w przypadku takiego bowiem podejścia do sprawy statystykaokazuje się być szybką i łatwą drogą do fałszywych wniosków. Dlatego też ani punktwyjścia ani punkt dojścia nie może być statystyczny w odniesieniu do badań131 Por. P. Guiraud, Zagadnienia i metody statystyki językoznawczej, Warszawa 1966, 149.95