Pokaż treść!

widzem czy czytelnikiem. Jest tym punktem sztuki, w którym proces tworzenia dziełaprzechodzi w proces percepcji artystycznej. Jest miejscem, w którym spotykają sięintencje artysty i odbiorcy” 134 . Pozostaje pytanie, czy za pomocą metod statystycznychmożna uchwycić cechy stylu danego artysty? Kwestia jest dyskusyjna. R. Jakobsoni E. Stankiewicz uważają, że styl tworzy się w wyniku powtórnego nałożenia się nasiebie stosunków gramatycznych, powstaje w rezultacie zastosowania prawidełstylistycznych do zwykłego zdania, znajdującego się w ostatnim stadium transformacjigramatycznych 135 . To ostatnie stadium transformacji powoduje, że każde słowo i formagramatyczna zawarte w dziele poetyckim może stać się samodzielne i niejako oderwaneod tradycyjnego swojego znaczenia, użyte za każdym razem „po raz pierwszy”, boprzekształcone w nową, pojmowaną zależnie od kontekstu i konsytuacji, frazę poetycką.Czy można więc za pomocą metod matematycznych zbadać styl autora i indywidualniestosowane przez autora zjawiska takie jak aliteracja, stanowiące szczególneprzegrupowanie układów gramatyczno-leksykalnych, a mieszczące się w pojęciu stylu?P. Guiraud twierdzi, że tak, gdyż zaobserwowano względnie stałą wartość częstościposzczególnych form gramatycznych, leksykalnych, a nawet organizacji na poziomiefonologicznym, można więc liczbowo wykazać nieco odmienne układy ilościoweposzczególnych głosek u różnych autorów i wyodrębnić, które dźwięki z systemu autorfaworyzował, nadając swojemu dziełu (lub dziełom) wyjątkowy charakter. A w świetletakich danych staje się zrozumiała myśl P. Valery’ego, że „poetyka jest środkiemobrony przeciwko temu, co przypadkowe”, skoro to artyzm poety i jego świadomedziałanie przekłada się na wybór, który próbuje pokonać swego rodzaju inercjęnarzuconą przez losową, w sensie z góry określonej, strukturę języka.Polska badaczka L. Pszczołowska, o ile uznaje potrzebę wykorzystania metodmatematycznych w wersyfikacji, to jednak ogranicza je wyłącznie do zjawisk regularniesię w wierszu pojawiających, konstant metrycznych, jaką dla poezji polskiej naprzykład jest rym. Nie wydaje się być przekonana o skuteczności i wysokiej potrzebiebadań statystycznych w odniesieniu do zjawisk z zakresu instrumentacji dźwiękowej,tej niemetrycznej, nieregularnej, doraźnej jak to określa, powtarzalności dźwiękowej,czyli aliteracji obejmującej krótsze elementy tekstu poetyckiego, najczęściej jedenwers. 136 Dodaje, że aliteracja oparta w każdym wersie na innej głosce, nie zmienia jejśredniej częstości w całości badanego utworu. Jest to stwierdzenie faktu, zgodnego134Por. J. Boriew, O naturze stylu, „Studia estetyczne” 17, 1980, 140.135 Por. J. Boriew, Op. Cit., 150.136 Por. L. Pszczołowska, Op. Cit., 13.98