Pokaż treść!

szczególnie ważnym i eksponowanym, każda przerwa przed rozpoczęciem recytacjiwersu następnego była emfatycznie znacząca i silnie wskazywała na ważność tego, cow samej końcówce było tyle razy konsekwentnie powtarzane. Do podgatunkuporuszonych przed momentem słów-kluczy zaliczyłabym również utarte wyrażenia,wręcz powiedzonka, jakie stosunkowo często słyszalne są u Lukrecjusza: etiam atqueetiam, multa modis multis (tworzące zarazem bardzo wyrazistą trzykrotną aliterację),alii alio (w kilku kombinacjach), animus atque anima (najczęściej w Acc.: animumatque animam) i wiele im podobnych. Owidiusz na przykład niezwykle często powracado słów: ferarum, sorores, odores, dolores, flammis, templis, undis, unus, nostro, esset,posset – lista oczywiście jest o wiele dłuższa, pełna nie jest potrzebna, ponieważw końcach wersów powracają wyrazy aktualnie uznawane za istotne i dla konkretnychtreści zmieniane.Powtórzenia mogą też dotyczyć poza słowami o znacznym wydźwiękusemantycznym i kontekstowym również słów uznawanych powszechnie za nieistotne,mało znaczące, stosunkowo niewiele zmieniające znaczenie, jak spójniki, przyimki,określające szczegółowo relacje pomiędzy poszczególnymi komponentami zdania a niewnoszące zasadniczo zmian ogólnego znaczenia fragmentu. Często są powtarzane tam,gdzie poeta chce podkreślić ważność opisywanych postaci lub zdarzeń (kursywaoznacza cytat, pogrubienie wyróżnia wyrazy powtarzane, bez wględu na to, czy sąakcentowane metrycznie czy też nie), np.: De r. n. I 6: te, dea, te fugiunt venti, te nubilacaeli (o bogini Wenus 162 ), chce lepiej coś objaśnić, ukazać przyczyny albo dać wyraznagromadzenia się czegoś, kumulowania się, wyliczenia np.: niemożliwości jakichśzdarzeń albo trudności pojawiających się na drodze bohaterów, np.: De r. n. I 1014-15:nec mare nec tellus neque caeli lucida templa / nec mortale genus nec divum corporasancta (o bezsilności świata przyrody, ludzi i bogów wobec upływu czasu), De r. n. V498: inde mare, inde aër, inde aether ignifer ipse; Aen. I 3: multum ille et terrisiactatus et alto, Met. I 15: utque erat et tellus illic et pontus et aer.Obok takich rozwiązań, często obejmujących poliptotony albo identycznepowtórki, są też tzw. dublety, zamienniki semantyczne, w sumie można tu wręcz mówićo synonimach lub słowach na prawach synonimów, których obszary znaczeniowe niedo końca pokrywają się 163 , ale poeci nieraz po nie sięgają: częsty motyw ziemi: terra –162 To miejsce posiada dodatkowo cechy hymnu, liczne powtórzenia zaimka te wyrażają uwielbienie.163 Jak pisze znawca przedmiotu, J. Grodziński w pracy Językoznawcy i logicy o synonimach, Warszawa1984, 71: jest to zagadnienie skomplikowane, jedno z trudniejszych w językoznawstwie, a zagadnienieewentualnej redundancji nie jest do końca przesądzone, nie można stwierdzić na pewno, że zawsze się117