Pokaż treść!

znaczeniowo, wszechstronna asocjacyjnie, jak opisana wyżej głoska „s”. Ale o tymnieco później.Pewna kierunkowość wyborów poetyckich daje się również zaobserwowaćw odniesieniu do głosek „d” i „qu”. W ogólnej hierarchii systemowej są usytuowanedość blisko siebie, na pozycji odpowiednio 14. i 15. W poematach ich znaczeniezwiększa się wydatnie, ale nie u wszystkich poetów, gdyż „d” zauważalnie awansujegórę tabeli u Wergiliusza, zajmując wysokie miejsce 7., a u pozostałych twórcówniespecjalnie: nie zmienia swojej pozycji u Lukrecjusza, a u Owidiusza zajmuje miejsce11. Podobnie sprawa ma się z dźwiękiem „qu”: u Wergiliusza tym razem nie zmieniapozycji, a wydatnie awansuje u Lukrecjusza, na miejsce 10., u Owidiusza również zdajesię być milej widziane i plasuje się na miejscu 11.Częstość i wysoka z tą częstością związana pozycja w zestawieniu samogłoseka, i, e nie dziwi, skoro te trzy, stanowią 31,5% wszystkich dźwięków w systemie (choćw odwrotnej kolejności), a niemal 70% wszystkich samogłosek, będąc ośrodkami sylab,a więc elementem esencjonalnym do tworzenia słów.Kolejnym punktem analizy Clarke’a było stwierdzenie, jak wielki jest udziałprocentowy wersów zawierających aliterację w poszczególnych księgach, jak długiemogą być sekwencje zawierające wers po wersie figury aliteracyjne i przeciwnie: jakdługie są odstępy w tekstach pomiędzy ostatnią a nową aliteracją. W odniesieniu doEneidy, nie wdając się w rozpiskę na poszczególne księgi, wskaźnik częstości wersówaliterowanych wynosi pomiędzy 58 a 69%, w Metamorfozach 60 – 66%. Najdłuższazaobserwowana sekwencja aliteracyjna obejmuje Eneidzie 20 bezpośrednio po sobienastępujących wersów, choć jest też i wskaźnik 7 (dla ks. I), odpowiedniow Metamorfozach najdłuższy fragment liczy sobie 22 wersy, a najkrótszy w zestawieniu10. Wreszcie odcinki bez sekwencji aliteracyjnych: u Wergiliusza maksymalnie9 wersów (minimum to 5), u Owidiusza – 11 (minimum to 5). W zakresie moichobserwacji eposu Lukrecjusza średnia gęstość wersów zawierających aliterację oscylujew granicach 68-75%, co istotnie potwierdza opinię R. E. Deutsch, że łatwiej u tegopoety wskazać i policzyć wersy bez aliteracji niż z aliteracją. Długość sekwencjialiteracyjnej waha się od 8 do 18 wersów, a odstęp bez aliteracji wynosi od 3 do 6.Kompletną charakterystykę liczbową aliteracji kończą zestawienia ukazującemożliwe aliteracje tzw. „wielokrotne”, a więc sytuacje, gdy w wersie występuje alboaliteracja złożona z trzech elementów szeregu albo dwie aliterujące pary wyrazów albonawet bardziej skomplikowane układy: trzy różne pary w wersie, aliteracja potrójna109