Pokaż treść!

Moim zdaniem, po uważnej lekturze tekstów, abstrahując od problemu słabychzakończeń w łacinie, a heksametrze słabych pozycyjnie sylab anceps, homoteleuty są natyle wyraźnie zarysowane, pojawiając się w iście retorycznym stylu wewnątrz i nakońcach nawet dłuższych serii wersów, że powinny zostać uznane na równi z rymamii asonansami – nie przeczę, że tych jest bezapelacyjnie najwięcej – za pełnoprawny,a nie przypadkowy czy wybitnie „lekki, łatwy i przyjemny” środek wyrazu. Z moichobserwacji wynika, że u badanych poetów częstość zgodnych zakończeń dwóchkolejnych wersów (bądź z jednowersowym odstępem pomiędzy nimi), różnaw poszczególnych księgach, wynosi co ok. 15-30 wersów, dokładniejsze dane dotycząpierwszych ksiąg poematów: De rerum natura 27 par – 5%, Eneida 28 par – 8%,Metamorfozy 34 pary – 9%. Liczebnie więc stanowią grupę większą niż rymy, tworząserie nawet 5 wersowe, zakończone identycznymi sylabami, choć nie przynależnymi dosiebie gramatycznie. Wyrazisty, niezwykle symetrycznie skomponowany przykład nasilnie zaznaczony homoteleuton jest u Owidiusza Met. I 246-51 w układziepierścieniowym: dolori – orbae – aras – terras – curae – priori, poeta ten ma skłonnośćdo częstego stosowania tego środka wyrazu: Met. II 428-30 i 433-34: -it, II 440-2 –um;II 456-9: -as i –is; II 805-8: -e; III 626-9: -us; III 681-4: -ant; VI 206-9: -is; VII 264-70:-os i –as; VIII 119-21: -is; VIII 676-8: -is; IX 690-4: -is; XIV 781-3: -it;XV 104-8: -um; Chętnie korzysta z niego także Wergiliusz: Aen. I 80-1: -ntem;I 232-4: -is; I 517-9: -ant i -bant; I 610-2: -um; II 753-4: -tro; III 30-5: -is; V 61-3: -tes;V 400-2: -tus; VI 785-7: -es i inne, jak również Lukrecjusz: De r. n. I 92-3: -bat;I 640-3: -unt; V 795-800: -ta; V 900-1: -num; V 913-19: -um; VI 727-33: -is;VI 797-8: -tus i inne.Łacińscy poeci wyraźnie nie odczuwali potrzeby mechanicznego produkowaniarymów, idealnych zakończeń. Rym nie był elementem tak oczekiwanym jakpowtórzenia słowne i głoskowe, stąd umieszczany bywał okazjonalnie na końcu wersu,w miejscu szczególnie eksponowanym, znacznie częściej wewnątrz wersów, będącczymś w rodzaju przedłużenia dźwięczności i wzmocnienia już i tak znacznego dziękialiteracji głoskowej całościowego efektu dźwiękowo-rytmicznego 220 . W pewnymzakresie być może rym na końcu wersu spełniał funkcję delimitacyjną, zaznaczał koniecwersu, na takiej samej zasadzie jak powtórzenia identycznych spółgłosek w klauzuli lub220 Tłumaczka Plauta, Ewa Skwara, zauważa u tego pisarza skłonnośc do stosowania rymów w funkcjiwybitnie komicznej, dla rozbawienia widza, por. E. Skwara, Aby język giętki powiedział wszystko, copomyślała głowa autora. Rozterki tłumacza Plauta, „Meander” 53, 1998, 1, 32.148