Pokaż treść!

z użyciem metod wybitnie przyrodoznawczych i z wykorzystaniem przyrządówpomiarowych, niezależnie od stopnia ich ówczesnej dokładności.Ze studiów XIX-wiecznych na wspomnienie zasługuje De alliterationis apudRomanos usu z 1884 roku, pióra Carla Boettichera. W pracy tej autor szeroko opisujezagadnienie akcentu inicjalnego w języku łacińskim i jego związki z powstaniemaliteracji, porównuje akcent grecki o charakterze muzycznym, zmienny w obrębiejednego słowa, z akcentem łacińskim, dynamicznym, którego dawną obecność napierwszej sylabie sugerują najstarsze zabytki pisane, zawierające imiona bóstw wrazz epitetami (podobnymi jak Homerowe) oraz popularne ludowe powiedzenia.Pomnikowym dziełem jest do dnia dzisiejszego praca XIX-wiecznego badaczaEdwarda Nordena, licząca w obu tomach blisko 2 tysiące stron druku Die AntikeKunstprosa 68 . Nie została bynajmniej w całości poświęcona zagadnieniom aliteracjii zjawisk pokrewnych, ale autor szczegółowo omówił w niej proces użycia aliteracjiu Greków (Homer, tragicy, sofiści) i Rzymian (formuły modlitewne, znaczący środekwyrazu u Enniusza, w małym zakresie dostrzeżony u Lukrecjusza, w większymu Wergiliusza i prozaików np. Neposa).W ciągu stu lat od ukazania się pierwszej pracy Schluetera w 1820 r. aż do roku1921 włącznie, zagadnieniom aliteracji, głównie inicjalnej, poświęcono blisko80 artykułów i rozpraw naukowych. W latach poprzedzających wybuch II wojnyświatowej powstało około 30 kolejnych prac z tej dziedziny. Badano aliteracje,asonanse i rymy przede wszystkim u poetów, głównie Wergiliusza, Lukrecjusza,Horacego, badano również język komedii Plauta, ale nie pominięto znanych prozaików:Cycerona, Cezara i pisarzy mniej znanych, jak np.: Syliusz Italikus. Z biegiem czasualiteracja nabrała w piśmiennictwie literaturo- i językoznawczym znaczenia jednegoz ważniejszych problemów naukowych, a zainteresowania uczonych skupiały się corazbardziej na zagadnieniach fonetycznych oraz poszukiwaniu relacji, tworzących sięw obrębie całych fragmentów tekstu dzięki różnego rodzaju powtórzeniom. Na planpierwszy wysuwa się tu na początku XX wieku od razu powszechnie przyjęte w naucei uznane wręcz za obowiązujące, dzieło Jeana Vendryesa Recherches sur l’histoire etles effets de l’intensite initiale en latin, wydane w Paryżu w 1902 r. Aliteracja zostałauznana za fakt językowy natury ogólnej, obserwowany w wielu językach europejskich,choć nie o takim nasileniu i w takim znaczeniu, jakie miała w łacinie. Uznanopowszechnie doniosłą rolę, jaką odegrała w literaturze łacińskiej, szczególnie68 Zob. E. Norden, Die Antike Kunstprosa, t. I, II, Leipzig 1898.50