Pokaż treść!

efektywnego wykorzystania tej wiedzy w łacińskiej poezji epickiej epokiaugustowskiej. Naprawdę jednak dopiero w Bizancjum zostanie ta część jego obfitejtwórczości należycie doceniona i zapisze się na trwałe w dziejach poetyki.Demetriusz z Faleronu, żyjący w latach 350-283 przed Chr., wskazywany przezstarożytność jako autor pisma O wyrażaniu się (tłum. również O stylu), był uczniemArystotelesa, podobnie jak anonimowy autor rozprawy, żyjący najprawdopodobniejw I wieku przed Chr., który wyraźnie skłania się ku naukom perypatetu. Rozróżniaw nim cztery rodzaje stylu, ilustrując swojej wywody dużą liczbą przykładów z autorówbardziej i mniej znanych, co jest niewątpliwą zaletą , ale nie omawia zagadnieńdźwiękowych przy każdym z nich. Pewne wskazówki na ich temat podaje omawiająctzw. styl gładki 41 , z tym że nie wnika w te zagadnienia zbyt szczegółowo, zajmuje sięcałymi zestawieniami słów, nie zanurzając się w warstwę brzmieniową każdegoz osobna. Wskazuje na przykład, że już ze względu na samo brzmienie, stwarzającejakiś rezonans, warto wybierać wyrazy zawierające pary głosek miękkich i dla uchaprzyjemnych: „l” i „n”, jak w wyrazach Kallistratos i Annoon 42 . Stwierdza, że czasemwdzięk wyrażenia tkwi w samym rytmie, a czasem w treści lub doborze słów. Jakozwolennik prostej i przez to pięknej w swej prostocie wymowy attyckiej, nie uważa zawskazane szafowanie wszelkimi dostępnymi środkami, jak to czynił Gorgiasz, bo todoprowadza do niemiłej dla ucha przesady. Za to jest orędownikiem powtórzenia,a więc tego samego elementu retorycznego, który wskazywał już wcześniej Arystoteles.Powtórzenie w dokładnie tej samej postaci (anafora) albo też w postaci gramatyczniezmienionej (poliptoton), użycza stylowi okazałości, sprawia, że wyraz istotny,podkreślenia godny, jest wyraźniej zauważalny i przez to należycie wyeksponowany.Podobnie z partykułami, których znaczenie w „zastępowaniu użycia płaczów i jęków” ,jak pisał przed nim uczeń Teofrasta, Praksyfanes, uważa za nieocenione: „Jeśli usuniesztę partykułę, zarazem usuniesz i wzruszenie” 43 . Uznaje więc powtórzenie jako takie zasilny i ekspresyjny środek wyrazu, przywodzący skojarzenia onomatopeiczne związanew podanym przykładzie z płaczem i szlochem. Nieco dalej (cap. 59) pisze, że„dwukrotne powtarzanie tej samej rzeczy, nawracanie do tych samych dźwięków,zmiana przypadków – to objawy porządkowania i przestawiania składników”, cechującestyl okazały, przez co osiągnąć można o wiele większy efekt niż używając przypadkównarzucających się w mowie pospolitej, która okazałości jest pozbawiona, bo nastawiona41 Zob. cap. 129-189.42 Zob. Demetrios, Peri hermeneias 174.43 Por. Demetrios, Peri hermeneias 57.32