Pokaż treść!

iktus itp. Cały crux criticorum zasadniczo sprowadza się do tego, czy przyciskiakcentowe w metryce, bo co do tego, że jakieś istniały jest zgoda, były realizowaneformie zewnętrznej: wystukiwania rytmu czasowego palcami albo przytupywania,najprawdopodobniej przez osobę nie biorącą udziału w wykonaniu akompaniowanegoutworu poetyckiego czy też jednak odnosiły się do przycisku językowego,realizowanego podniesieniem tonu głosu w grece, a silniejszym wymówieniem sylabyw łacinie. Ja przychylam się do tych, którzy uznają możliwość istnienia iktu w metryce,przynajmniej łacińskiej 245 i na tej podstawie wyodrębniam, podobnie jak Herescu,oddzielną formy aliteracji „pod akcentem metrycznym”, o której traktuje niniejszypodrozdział.Niegasnący spór o istnienie iktu świetnie ilustrują dwa wnikliwe artykułybadaczy włoskich, L. E. Rossiego i A. Settiego, opublikowane w niewielkim odstępieczasowym w latach 1964-1965. 246 Jest to stosunkowo zacięta polemika, w której i jedeni drugi uczony podaje miejsca z pisarzy antycznych i wczesnośredniowiecznych,potwierdzające jego tezę, choć w pewnej chwili można się zastanawiać, czy chodzio zbadanie i udowodnienie nieistnienia iktu, czy też raczej o zasadę jego działania(petitio principii, które w moim przekonaniu nie bez racji Rossi zarzuca Settiemu).Nie mniej znane są znacznej argumenty słynnego filozofa i filologa, FryderykaNietzsche, który stanowczo odrzucał możliwość wewnętrznego, zaznaczanego głosemiktu metrycznego, choć podkreślić należy, że argumenty te odnosiły się zdecydowaniedo wiersza greckiego 247 . Poza tymi sprawami jest też zagadnienie czytania wierszy:skandowania lub czytania zgodnie z akcentem gramatycznym. Silna, dwutorowatradycja pedagogicznego skandowania i rytmicznego akcentowego czytania poezji,z zaznaczaniem przycisków na arsie, utrzymuje się od czasów późnoantycznychgramatyków do dzisiaj i wydaje się być tradycją ciągłą. Jak sam Nietzsche przyznał: niesłyszymy poezji tak, jak starożytni, nie jesteśmy więc wolni od błędu i nie możemyoczekiwać, że znamy lub znajdziemy klucz do wszystkich tajemnic antycznejwersyfikacji. A brytyjski uczony Paul Maas 248 jak najbardziej słusznie zauważaw przedmowie do swojej Metryki greckiej, że nasze poczucie rytmu jest zupełnie inne245 Grecki akcent był wolny o tyle, że jest pojawienie sie nie było tak przewidywalne jak w łacinie, możnapróbować wyodrębnić pewne grupy, klasy czy kategorie wyrazowe o w miarę ustalonym miejscuakcentowania, ale nie jest to nigdy tak pewne lub prawie pewne, jak w języku łacińskim.246 Por. L. E. Rossi, Sul problema dell’ictus, Ann. Sc. Nor. Super. Pisa, s. II, 33, 1964, 119-134i odpowiedź: A. Setti, Replicando sull’ictus, Ann. Sc. Nor. Super. Pisa, s. II, 34, 1965, 387-403.247 F. Nietzsche, On music and metre, Arion 6, 1967, 58-65 oraz 233-243.248 P. Maas, Greek Metre, Oxford 1962, 3 sq.172