Pokaż treść!

informacyjnym i raz powinno wystarczyć, powtórzenie jakiegoś komunikatu to sprawaokazjonalna, związana ze stanem wyższej konieczności lub jakiejś silnej potrzebychwili. Powtórzenia są w mowie codziennej również obecne, ale na zupełnie innejzasadzie. Zarówno w dialogu, formie artystycznej maksymalnie do mowy codziennejzbliżonym, ale również i w prozie, nawet w jej wersji artystycznej, nie ma zasadniczomiejsca na powtórzenia, nie są one potrzebne, nie są wymagane, nie są nawet przezkogokolwiek oczekiwane, a gdy już się pojawiają, to zazwyczaj wywołują zaskoczenie.Tekst poetycki jest szczególnym przypadkiem komunikatu językowego,wyjątkową formą wypowiedzi. Tekst – idąc w kierunku założeń jednej z najnowszychteorii literackich, teorii dekonstrukcji – nie jest formą typowo służebną, wytworemartysty o charakterze i celu ściśle utylitarnym, stworzonym wyłącznie w celuprzekazania jakiejś informacji. Tekst jest celem samym w sobie.Brzmienie komunikatu stanowi w moim przekonaniu esencję poezji, jużpierwsze bowiem słowa wiersza lub pierwsze zdania książki, mogą odbiorcęprzyciągnąć, zachęcając do przeczytania dalszych fragmentów, albo natychmiastzniechęcić. Może z logicznego punktu widzenia takie podejście do sprawy wydaje sięnieuzasadnione, ale nie logika jest siłą napędową języka, a poezję czyta się nie zewzględów informacyjnych (przynajmniej nie w typowym tego pojęcia rozumieniu,ponieważ każdy kontakt z poezją wnosi jakieś informacje w nasze życie,ale nie one sątym powodem, dla którego sięgamy po poezję właśnie) tylko z innej potrzeby. Już samfakt, że po poezję się sięga, powoduje (a w każdym razie powodować powinno, o ilesięgnięcie po poezję nie jest wynikiem zewnętrznej konieczności) pewne nastawienie natekst, na sam tekst jako taki, czyta się go wolniej, z większym - jak sądzę -zaciekawieniem, jest to zawsze jakaś niespodzianka, nowość, pewne intelektualnewyzwanie. A do tego jeszcze wierszowy kształt utworu, rządzący się określonymiprawidłami, narzuca niejako zwolnienie tempa i skupienie uwagi na poszczególnychelementach wypowiedzi, zorganizowanej odmiennie od prozaicznej, pełnej pauz i cezur,nie spotykanych w codziennej praktyce, a na pewno nie w takiej ilości i takumiejscowionych i oczywiście pełnych rozmaitych powtórzeń.Dzięki układowi wierszowemu powtórzenia dźwiękowe w nim zawarte, czy toczysto brzmieniowe czy leksykalne, tak liczne szczególnie w poezji starożytnej, mogąbyć wyraźniej wyeksponowane i zazwyczaj tak się też dzieje w odrębnym fragmenciewypowiedzi, wersie, wydzielonym graficznie. Dźwięk jest esencją wypowiedzeniao cechach poetyckich, czyli wtedy, kiedy tekst staje się celem, a nie wyłącznie środkiem80