Pokaż treść!

podstawowym wykształconego słuchacza-odbiorcy? Należy pamiętać, ze w mowiecodziennej łacina w odróżnieniu od greki miała iloczas silnie powiązany z akcentem,sylaba końcowa nie miała żadnego większego znaczenia, nigdy się tak naprawdę nieliczyła. Cyceron pisze, że wprawdzie większość słuchaczy nie była uczona w zakresiemetrycznych kwestii, to jednak ”Si paulum modo offensum est ut aut contractionebrevius firet aut productione longius, theatra tota reclamant” (De oratore III 196).Prawdopodobnie niewprawne metrycznie ucho mogło być wrażliwsze na aspektydynamiczne bardziej niż iloczasowe, nawet do usunięcia tego drugiego w zupełności.Badacze są do dnia dzisiejszego podzieleni co do faktu, czy skandowanie byłotypową praktyką czytania wierszy łacińskich, czy było słychać wyraźny i regularniepowtarzalny głosowo iktus. Jedni sądzą że tak 242 , bo jakże by można był czytać tewiersze bez pomocy elementu rytmizującego? Inni wprost przeciwnie 243 , twierdzą, żecoś takiego jak iktus sygnalizowany głosem nigdy nie istniało. Jeden z uznanychw świecie nauki autorytetów w tej dziedzinie, W. S. Allen, autor bardzo obszerneji wnikliwej pracy Accent and Rhytm, jest skłonny uznać istnienie iktu, uważając, żeskoro na gruncie greckim nie istniały wyraźne przeciwności do zastosowania elementurytmizującego - metrum i akcent melodyczny nie były od siebie uzależnione, jedenwyraz mógł mieć i w prozie i w poezji dwa akcenty, to fakt, że nie potwierdzono jegooficjalnego istnienia, nie oznacza, iż nie mógł on być jako wzorzec w całościprzeniesiony na grunt łaciński 244 .Oczywiście tak skrótowy zarys problemu, który od ponad stu lat zaprzątaumysły badaczy i szczególnie jest żywy na gruncie włoskim, nie ma ambicjiwyczerpania tematu, praca niniejsza nie wymaga szczegółowych interpretacjiargumentów w tej materii, już sam fakt istnienia takiego problemu jest wartzasygnalizowania, co tez uczyniłam. Kwestia jest cały czas dyskutowana i w dalszymciągu wśród znawców przedmiotu pozostaje do rozwiązania cała masa niejasnościterminologicznych, wydawałoby się dawno już ustalonych, takich jak np.: arsa, teza,242 G. L. Hendrickson, Review of Bennett 1898, AJPh 20, 1899, 198; E. H. Sturtevant, The ictus ofclassical verse, AJPh 44, 1923, 319; H. F. Fraenkel, Wege und Formen fruehgriechischen Denkens(2),Muenchen 1928, 6 sq., 331; D. Norberg, L’origine de la versification latine rhytmique, “Eranos” 50,1952, 84; E. Pulgram, Accent and ictus in written and spoken Latin, ZUS 71, 1954, 218; N. I. Herescu,La poesie latine, Paris 1960, 27; H. Drexler, Lizenzen am Versanfang bei Plautus, Muenchen 1965, 6 sq.243 W. S. Allen, Op. Cit., 337; C. E. Bennett, What was ictus in Latin prosody?, AJPh 19, 1898, 361;Shipley, Problems of the Latin hexameter, TAPhA 59, 1938, 134; W. Beare, Latin Verse and EuropeanSong, London 1957, 237; A. Kabell, Metrische Studien II: Antiker Form sich naehernd, UUA 1960, 6;G. C. Lepscky, Il problema dell'accento latino, ASNP ser. II, 31, 1962, 199; L. P. Wilkinson, GoldenLatin Artistry, Cambridge 1963, 94; G. B. Pighi, Inter legere et scandere plurimum interesse, “Latinitas”14, 1966, 87.244 Por. W. S. Allen, Op. Cit., 342.171