Pokaż treść!

do tematu słownego: mut-o, mut-are. Ale mimo to sam fakt umieszczenia takiejspecjalnej formy w klauzuli nie może być złożony na karb przypadku i wymogówgramatyki, poeta z pewnością mógł w tym miejscu użyć wszystkiego, a wybrał formęwłaśnie taką, dla zaznaczenia ważności tego wersu. Wychwytywane są również zgodnezakończenia form gramatycznych: „-a”, „-is”, usytuowane w pozycji typowej dlaśredniowiecznych leoninów, aliteracje zaimków pytajnych na „qu”, niebanalna jesttakże wyjątkowość zestroju dźwiękowego osiągniętego dzięki elizji: „confiteare et reet” i to usytuowane tuż przez klauzulą „sonitu distare sonanti”.Przytoczony opis z pewnością nie jest jeszcze wszystkim, co można bypowiedzieć o szczególnych walorach dźwiękowych tego krótkiego a jakże ważnego dlapoety fragmentu. Jest to jednak potrzebna demonstracja wysokiej próby kunsztuLukrecjusza, w który nieraz – i podkreślić należy, że niesłusznie - powątpiewalibadacze. Ukazanie zaś złożoności zjawisk dźwiękowych, pojawiających się w tekście,ich różnorodności i celowości zagęszczenia na tak niewielkim odcinku tekstu, dowodniewskazuje na to, że nie można mówić o jakiejś prostocie heksametru Lukrecjusza, o jegomało wyrafinowanej formie czy użyciu figur dźwiękowo-słownych w sposóbmonotonny i męczący słuchacza. Ani aliteracja ani homofonia sylabiczna, ani figurydźwiękowe nie są tu jakimś obciążnikiem tekstowym czy brzęczącym, hałaśliwym tłemsłyszalnym gdzieś obok tekstu, przeszkadzającym w jego odbiorze.Ponadto – jak starałam się to graficznie zaznaczyć, ale jest tych elementówwięcej niż możliwości ich graficznego rozróżnienia – w powyższych fragmentach poetaumieścił znacznie więcej sygnałów, że jest to passus ważny dla dzieła: identycznympoczątkiem, w słowach rozpoczynających dwa kolejne wersy: cum i confiteare, jest tofigura o nazwie homoeoarcton. Dalej wyraziście podkreślone są związki pomiędzysłowami: versus i verba, a także sonitu i sonanti. Ta druga para daje znanąw starożytności i lubianą figurę retoryczną zwaną figura etymologica (dźwięczący /dźwięczny dźwięk). Nieco wcześniej jest aliteracja, dokładniej: poliptoton: multa –multis, podkreślający liczebność ogromnego zbioru wszystkich słów, zbudowanegoz wielu elementów składowych – liter. Dalej wyróżnia się dźwiękowo wers z udziałempermagni referre, zawierający aż 4 razy powtórzoną cząstkę: „e” + „r”, dwukrotniew postaci sylaby zamkniętej, dwukrotnie otwartej. Wreszcie cząstka –tur, powtórzonadwa razy w wersie 909. Na przestrzeni 14 wersów aż 4-krotnie powtarza się słowointer, które ma w moim przekonaniu podkreślać siłę głoski „i”, zwracać na nią uwagę,samo Inter znaczące „pomiędzy” naprowadza na myśl poety, że pomiędzy różnymi158