Pokaż treść!

dźwięki przyrody (teoria natywistyczna), albo wreszcie jako spontaniczne okrzyki jakoreakcja na otaczające środowisko przyrodnicze (teoria interjekcyjna). Po drugiej stroniestał Demokryt z Abdery (460-370 przed Chr.), twórca atomizmu, który wypowiadał sięprzeciwko tezie o boskim pochodzeniu języka, a jako argumentacje podawałniedoskonałości języka polegające na istnieniu homonimów i synonimów, któremieszają w komunikacji międzyludzkiej i zauważalną zmienność form gramatycznych.Dyskusje trwały aż do czasów Epikura, a więc do wieku III przed Chr. Filozof tenpróbował w sposób umiejętny pogodzić ze sobą dwa różne stanowiska, uznał, że możnawyodrębnić dwa podstawowe okresy w dziejach języka: pierwszy naturalny, a drugikonwencjonalny. W okresie pierwszym dźwięki produkowane przez aparat głosowyczłowieka były spontanicznymi reakcjami na konkretne wrażenia i uczuciaotrzymywane z zewnątrz, podobnie jak to ma miejsce u niemowląt i bardzo małychdzieci oraz zwierząt). W drugim okresie człowiek zaczynał z wolna świadomiestosować te dźwięki jako znaki odpowiadających im zróżnicowanych treścipsychicznych. I w taki oto sposób zasada physei przekształciła się w zasadę thesei, którarozwijała się różnie w różnych społecznościach 97 . Poglądy Epikura nie znalazły jednaknaśladowców i pozostały całkowicie odosobnione, choć współczesne językoznawstwow dużej mierze się pod nimi podpisuje, jakkolwiek nie brak też i takich głosów, żespory o genezę języka nie są istotne i nie wnoszą wiele, zgoła nic, do ogólnej teoriistruktury języków 98 .Także Platon (427-347 przed Chr.) wypowiedział się w tej sprawie w dialoguKratylos, w którym tytułowy bohater jest reprezentantem poglądów Heraklitai przyjmuje, że język łączy formę z treścią „w sposób naturalny” (physei), a jegorozmówcami są Hermogenes, zwolennik teorii anomalii, utrzymujący, że język działa„w sposób konwencjonalny” (thesei), oraz Sokrates, w usta którego Platon wkładawłasne przemyślenia, będące opcją kompromisową, skłonny przyznać racjęprzedstawieniu za pomocą podobieństwa i uznać jej wyższość nad przedstawieniemarbitralnym. Ale chociaż jest pod silnym urokiem podobieństw, czuje się zmuszonyprzyjąć obecność i działanie czynnika dodatkowego: konwencji i przyzwyczajenia. Odczasów Platona wielu miewało takie rozterki, sprawa symboliki dźwięków, ichpochodzenia, siły i ciągłości takich czy innych wyobrażeń trwa nadal.97 Por. T. Milewski, Językoznawstwo, Warszawa 1965, 30.98 Por. J. Lyons, Semantyka, t. I, Warszawa 1984, 88.71