Pokaż treść!

auditu aspera magis convenient”. Właściwie w każdej sytuacji zbieg spółgłosek,szczególnie jeśli spirant „s” napotyka na zbitkę typu: muta um liquida: „tr” – powstajenieunikniona kakofonia:Obliquo laborat lympha fugax trepidare riuoPodobnie nieprzyjemne brzmienie daje zbieg dwóch identycznych sylab,zjawisko opisywane obecnie jako homofonia sylabiczna, szczególnie jeżeli powtarza sięsylaba „ca” (wym. ka) w sąsiadujących wyrazach, przywodzi to bowiem na myśl pewnąkonkretną czynność fizjologiczną, a dokładniej imperativus praes. dla 2 os. sing.,brzmiącą identycznie również po grecku. Z tego też względu komentator z okresucesarstwa, Serwiusz, krytykuje znany urywek z Eneidy (II 27): „Dorica castra” 59 : „Malaest compositio ab ea sylaba incipere, qua superius finitus est sermo; nam plerumque etcacemphaton facit, ut hoc loco.” W prozie od dawna funkcjonowały podobneprzypadki, choć z pewnością nie tak szczególne jak powyższy, np.: zwrot: domimilitiaeque, często obserwowane u Cycerona: In Verrem II 5, 17: „Apolloniusadfirmare se omnino nomine illo servum habere neminem”, w innym miejscu:In Verrem II 4, 5: “esse seseque”.Jednym z przypadków homofonii jest homoeoteleuton, dziś określany mianemrymu, tworzący nieraz prawdziwe echo w zdaniu, jakie nie bez pobłażliwego uśmiechu,cytuje za Cyceronem Kwintylian: „res mihi inuisae uisae sunt” a w innym miejscu:„o fortunatam natam me consule Romam” (IX 4, 41). Ten ostatni przykład pochodziz niezachowanego poematu De consulatu suo (fr.9). Jest on o tyle wart wspomnienia, żewyraźnie przywodzi na pamięć jeden z zachowanych wersów wielkiegoi podziwianego poematu Annales autorstwa Enniusza (Ann. 378):Isque Hellesponto pontem contendit in altoZdanie to poza tym, że zawiera wspomniany wyżej efekt echa, to jest równieżdodatkowo instrumentowane spółgłoskami n i t, które współtworzą wyrazy pontemi ponto, a powtarzają się w wyrazie contendit oraz w wyrażeniu in alto.O wiele lepiej przyjmuje język łaciński w większej ilości dźwięczność niżbezdźwięczność głosek, wśród spółgłosek dźwięcznych (a dokładniej: płynnych)jedynie „r” nie wzbudza zachwytu Kwintyliana, ponieważ odbiera ten dźwięk jako59 Por. R. Godel, Dorica castra: sur une figure sonore de la poesie latine, Paris 1967, I, 760-769.43