02.01.2015 Views

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Luis E. Francia Sánchez<br />

– <strong>La</strong> figura <strong>de</strong> asociación para <strong>de</strong>linquir <strong>en</strong> los casos <strong>de</strong> terrorismo (tipificada<br />

como <strong>de</strong>lito autónomo), podría ser <strong>de</strong>rogada y establecerse una<br />

forma agravada para el <strong>de</strong>lito <strong>de</strong> asociación para <strong>de</strong>linquir.<br />

– No se difer<strong>en</strong>cian los casos <strong>de</strong>l terrorismo individual, es <strong>de</strong>cir, <strong>de</strong> una<br />

persona que sin pert<strong>en</strong>ecer a una organización realiza <strong>la</strong> conducta establecida<br />

<strong>en</strong> el tipo <strong>p<strong>en</strong>al</strong> <strong>de</strong> terrorismo. Se han pres<strong>en</strong>tado, por ejemplo,<br />

casos <strong>de</strong> personas que han realizado acciones <strong>de</strong>scritas como terrorismo<br />

con el fin <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er algún b<strong>en</strong>eficio económico.<br />

– No se regu<strong>la</strong>n formas <strong>de</strong> arrep<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>to para los dirig<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> los<br />

grupos terroristas, lo que podría ser a<strong>de</strong>cuado <strong>en</strong> ciertos casos, <strong>en</strong><br />

tanto <strong>la</strong> información se refiera a <strong>la</strong>s instancias superiores <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización<br />

y no <strong>de</strong>bería <strong>de</strong> eximir <strong>de</strong> p<strong>en</strong>a. 53 <strong>La</strong> inexist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una regu<strong>la</strong>ción<br />

legal para este caso no promueve o inc<strong>en</strong>tiva <strong>la</strong> <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ración<br />

<strong>de</strong> los principales dirig<strong>en</strong>tes, como es el caso <strong>de</strong> Ramírez Durand. 54<br />

5.1.2. <strong>La</strong> vali<strong>de</strong>z <strong>de</strong> <strong>la</strong>s pruebas: pruebas obt<strong>en</strong>idas durante el primer<br />

proceso y pruebas que vulneran los <strong>de</strong>rechos fundam<strong>en</strong>tales<br />

Uno <strong>de</strong> los argum<strong>en</strong>tos seña<strong>la</strong>dos por <strong>la</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> los acusados por terrorismo<br />

(luego <strong>de</strong> <strong>la</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l Tribunal y <strong>la</strong> nueva legis<strong>la</strong>ción antiterrorista),<br />

fue negar total vali<strong>de</strong>z a <strong>la</strong>s investigaciones y material probatorio<br />

obt<strong>en</strong>ido durante los primeros procesos, <strong>en</strong> tanto <strong>en</strong> su realización se vio<strong>la</strong>ron<br />

aspectos fundam<strong>en</strong>tales <strong>de</strong>l <strong>de</strong>bido proceso. Era evi<strong>de</strong>nte que ello<br />

significaba un serio problema para <strong>la</strong> administración <strong>de</strong> <strong>justicia</strong>, ya que<br />

consi<strong>de</strong>rando el tiempo transcurrido <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> realización <strong>de</strong> los hechos<br />

<strong>de</strong>nunciados, <strong>la</strong> nueva obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> dicho material sería una dura <strong>la</strong>bor.<br />

No obstante, <strong>la</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l Tribunal 55 y <strong>de</strong> <strong>la</strong> Corte Interamericana<br />

(caso Lori Ber<strong>en</strong>son) seña<strong>la</strong>ron c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>ciar<br />

53<br />

Resulta c<strong>la</strong>ro que <strong>la</strong> información sobre sus subordinados no justificaría una disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a. Así<br />

mismo que consi<strong>de</strong>rando <strong>la</strong> magnitud <strong>de</strong> su responsabilidad no sería proporcional que se le exonere <strong>de</strong><br />

p<strong>en</strong>a.<br />

54<br />

Como se <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>rá <strong>en</strong> el punto 6.2, Óscar Ramírez Durand (conocido como el «camarada Feliciano»)<br />

es el único integrante <strong>de</strong> <strong>la</strong> dirección c<strong>en</strong>tral <strong>de</strong> S<strong>en</strong><strong>de</strong>ro Luminoso que vi<strong>en</strong>e <strong>de</strong>c<strong>la</strong>rando y<br />

brindando información <strong>en</strong> el proceso <strong>p<strong>en</strong>al</strong> que se sigue <strong>en</strong> contra <strong>de</strong> Abimael Guzman Reinoso y <strong>la</strong><br />

dirig<strong>en</strong>cia s<strong>en</strong><strong>de</strong>rista. No obstante ello, <strong>la</strong> actual legis<strong>la</strong>ción no permite aplicar los b<strong>en</strong>eficios <strong>de</strong> co<strong>la</strong>boración<br />

eficaz por su calidad <strong>de</strong> dirig<strong>en</strong>te principal <strong>de</strong> un movimi<strong>en</strong>to terrorista.<br />

55<br />

Respecto a <strong>la</strong>s pruebas actuadas <strong>en</strong> el fuero militar, <strong>en</strong> el párrafo 103 <strong>de</strong> <strong>la</strong> citada s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l<br />

Tribunal señaló que: «[…] no resultan viciadas o inutilizables por el hecho <strong>de</strong> que se haya vio<strong>la</strong>do el<br />

<strong>de</strong>recho al Juez compet<strong>en</strong>te. […] <strong>la</strong> ev<strong>en</strong>tual lesión <strong>de</strong> tal <strong>de</strong>recho constitucional no afecta <strong>de</strong> ma-<br />

158

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!