El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana
El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana
El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Pres<strong>en</strong>tación y aplicación <strong>de</strong> <strong>la</strong> ley <strong>p<strong>en</strong>al</strong><br />
s<strong>en</strong>tar un panorama más complejo y dinámico <strong>de</strong> <strong>la</strong> difícil puesta <strong>en</strong> marcha<br />
<strong>de</strong>l conjunto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones <strong>de</strong>l Estado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tarea <strong>de</strong> búsqueda<br />
<strong>de</strong> <strong>verdad</strong> y <strong>justicia</strong>. <strong>El</strong> trabajo pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s medidas adoptadas <strong>en</strong> el Perú<br />
respecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> persecución <strong>p<strong>en</strong>al</strong> y <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s conclusiones<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> caída <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> autoritario <strong>de</strong> Alberto Fujimori.<br />
Sobre <strong>la</strong> base <strong>de</strong> esa <strong>de</strong>scripción, Gamarra reflexiona sobre el diseño,<br />
aprobación y ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s medidas complem<strong>en</strong>tarias o facilitadoras <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> persecución <strong>p<strong>en</strong>al</strong> y, <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, sobre <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración y el apoyo a <strong>la</strong>s<br />
ag<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> control y represión <strong>p<strong>en</strong>al</strong> <strong>en</strong> el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l Informe Final<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR.<br />
5. Lecciones<br />
Los <strong>en</strong>sayos muestran <strong>en</strong> su conjunto que a pesar <strong>de</strong> sus re<strong>la</strong>ciones más<br />
directas, <strong>la</strong> acción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>justicia</strong> <strong>p<strong>en</strong>al</strong> y <strong>la</strong> <strong>la</strong>bor <strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR se inscrib<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> un esc<strong>en</strong>ario amplio y complejo cuyo telón <strong>de</strong> fondo es <strong>la</strong> transformación<br />
política <strong>de</strong>l Estado. Queda c<strong>la</strong>ro que, a dos años <strong>de</strong> <strong>la</strong> publicación<br />
<strong>de</strong>l Informe Final <strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR, sigue si<strong>en</strong>do necesaria una acción <strong>de</strong>cidida<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s por dar seguimi<strong>en</strong>to a sus recom<strong>en</strong>daciones. En particu<strong>la</strong>r,<br />
<strong>la</strong>s Fuerzas Armadas parec<strong>en</strong> mant<strong>en</strong>er un consi<strong>de</strong>rable control sobre<br />
<strong>la</strong> información e incluso un grado <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia para el<br />
juzgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su personal que es necesario revertir. Reforzar <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s civiles y el acatami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong>l Tribunal<br />
Constitucional sigue si<strong>en</strong>do una cuestión c<strong>en</strong>tral para <strong>la</strong> consolidación<br />
<strong>de</strong>mocrática <strong>de</strong>l Perú.<br />
A pesar <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s, también son tangibles algunos avances<br />
importantes que <strong>en</strong> otros países solo han ocurrido <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong>rgos años.<br />
Por ejemplo, <strong>la</strong> efectiva persecución <strong>p<strong>en</strong>al</strong> <strong>de</strong> varios responsables <strong>de</strong> graves<br />
vio<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos humanos, o <strong>la</strong> visible voluntad política <strong>de</strong><br />
buscar <strong>la</strong> extradición <strong>de</strong> un ex funcionario <strong>de</strong> alto rango como Alberto<br />
Fujimori.<br />
Varios elem<strong>en</strong>tos han al<strong>la</strong>nado el camino a estos logros. <strong>El</strong> acatami<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> jurispru<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Corte Interamericana <strong>de</strong> Derechos Humanos,<br />
por ejemplo, y <strong>en</strong> especial <strong>de</strong>l caso Barrios Altos, ha servido <strong>de</strong><br />
factor disuasivo respecto a otros int<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> legis<strong>la</strong>r a favor <strong>de</strong> <strong>la</strong> impunidad.<br />
<strong>La</strong> lucha contra <strong>la</strong> corrupción librada luego <strong>de</strong> <strong>la</strong> caída <strong>de</strong>l gobierno<br />
29