02.01.2015 Views

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Pres<strong>en</strong>tación y aplicación <strong>de</strong> <strong>la</strong> ley <strong>p<strong>en</strong>al</strong><br />

s<strong>en</strong>tar un panorama más complejo y dinámico <strong>de</strong> <strong>la</strong> difícil puesta <strong>en</strong> marcha<br />

<strong>de</strong>l conjunto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones <strong>de</strong>l Estado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tarea <strong>de</strong> búsqueda<br />

<strong>de</strong> <strong>verdad</strong> y <strong>justicia</strong>. <strong>El</strong> trabajo pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s medidas adoptadas <strong>en</strong> el Perú<br />

respecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> persecución <strong>p<strong>en</strong>al</strong> y <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s conclusiones<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> caída <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> autoritario <strong>de</strong> Alberto Fujimori.<br />

Sobre <strong>la</strong> base <strong>de</strong> esa <strong>de</strong>scripción, Gamarra reflexiona sobre el diseño,<br />

aprobación y ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s medidas complem<strong>en</strong>tarias o facilitadoras <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> persecución <strong>p<strong>en</strong>al</strong> y, <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, sobre <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración y el apoyo a <strong>la</strong>s<br />

ag<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> control y represión <strong>p<strong>en</strong>al</strong> <strong>en</strong> el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l Informe Final<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR.<br />

5. Lecciones<br />

Los <strong>en</strong>sayos muestran <strong>en</strong> su conjunto que a pesar <strong>de</strong> sus re<strong>la</strong>ciones más<br />

directas, <strong>la</strong> acción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>justicia</strong> <strong>p<strong>en</strong>al</strong> y <strong>la</strong> <strong>la</strong>bor <strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR se inscrib<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> un esc<strong>en</strong>ario amplio y complejo cuyo telón <strong>de</strong> fondo es <strong>la</strong> transformación<br />

política <strong>de</strong>l Estado. Queda c<strong>la</strong>ro que, a dos años <strong>de</strong> <strong>la</strong> publicación<br />

<strong>de</strong>l Informe Final <strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR, sigue si<strong>en</strong>do necesaria una acción <strong>de</strong>cidida<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s por dar seguimi<strong>en</strong>to a sus recom<strong>en</strong>daciones. En particu<strong>la</strong>r,<br />

<strong>la</strong>s Fuerzas Armadas parec<strong>en</strong> mant<strong>en</strong>er un consi<strong>de</strong>rable control sobre<br />

<strong>la</strong> información e incluso un grado <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia para el<br />

juzgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su personal que es necesario revertir. Reforzar <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s civiles y el acatami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong>l Tribunal<br />

Constitucional sigue si<strong>en</strong>do una cuestión c<strong>en</strong>tral para <strong>la</strong> consolidación<br />

<strong>de</strong>mocrática <strong>de</strong>l Perú.<br />

A pesar <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s, también son tangibles algunos avances<br />

importantes que <strong>en</strong> otros países solo han ocurrido <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong>rgos años.<br />

Por ejemplo, <strong>la</strong> efectiva persecución <strong>p<strong>en</strong>al</strong> <strong>de</strong> varios responsables <strong>de</strong> graves<br />

vio<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos humanos, o <strong>la</strong> visible voluntad política <strong>de</strong><br />

buscar <strong>la</strong> extradición <strong>de</strong> un ex funcionario <strong>de</strong> alto rango como Alberto<br />

Fujimori.<br />

Varios elem<strong>en</strong>tos han al<strong>la</strong>nado el camino a estos logros. <strong>El</strong> acatami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> jurispru<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Corte Interamericana <strong>de</strong> Derechos Humanos,<br />

por ejemplo, y <strong>en</strong> especial <strong>de</strong>l caso Barrios Altos, ha servido <strong>de</strong><br />

factor disuasivo respecto a otros int<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> legis<strong>la</strong>r a favor <strong>de</strong> <strong>la</strong> impunidad.<br />

<strong>La</strong> lucha contra <strong>la</strong> corrupción librada luego <strong>de</strong> <strong>la</strong> caída <strong>de</strong>l gobierno<br />

29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!