02.01.2015 Views

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Derechos humanos, <strong>justicia</strong> y transición <strong>de</strong>mocrática: el ba<strong>la</strong>nce institucional<br />

datoria» <strong>de</strong> lo dispuesto <strong>en</strong> el artículo 44 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Constitución <strong>peruana</strong><br />

(obligación <strong>de</strong> garantizar <strong>la</strong> pl<strong>en</strong>a vig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos humanos); ha<br />

seña<strong>la</strong>do que el <strong>de</strong>recho internacional <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos humanos ve<strong>la</strong> por<br />

<strong>la</strong> protección <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s personas, «pero simultáneam<strong>en</strong>te exige<br />

<strong>la</strong> interv<strong>en</strong>ción <strong>de</strong>l Derecho P<strong>en</strong>al contra aquellos que result<strong>en</strong> responsables<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> infracción»; y ha reiterado <strong>la</strong> naturaleza <strong>de</strong> <strong>de</strong>lito continuado<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>saparición forzada <strong>de</strong> personas y su carácter «pluriof<strong>en</strong>sivo».<br />

5.4. Reformas<br />

En el 2004, el TC emitió dos s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cias que <strong>de</strong>c<strong>la</strong>raron inconstitucional<br />

gran parte <strong>de</strong>l andamiaje normativo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>justicia</strong> militar y dispuso que,<br />

<strong>en</strong> un p<strong>la</strong>zo <strong>de</strong> doce meses, el Par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to <strong>de</strong>bía volver a legis<strong>la</strong>r sobre <strong>la</strong><br />

materia, tomando <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta el <strong>de</strong>rrotero trazado por el TC, que no es<br />

otra cosa que disponer <strong>la</strong> a<strong>de</strong>cuación <strong>de</strong> los tribunales militares a los principios<br />

<strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho: respeto al equilibrio <strong>de</strong> po<strong>de</strong>res, a <strong>la</strong> in<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />

judicial y a <strong>la</strong>s garantías <strong>de</strong>l <strong>de</strong>bido proceso.<br />

<strong>El</strong> TC por medio <strong>de</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> fecha 16 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 2004, re<strong>la</strong>tiva<br />

a <strong>la</strong> ley 24150, <strong>de</strong>limitó el papel <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Fuerzas Armadas <strong>en</strong> los estados<br />

<strong>de</strong> excepción, los principios <strong>de</strong> unidad y exclusividad jurisdiccional, y los<br />

alcances <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>justicia</strong> militar y el <strong>de</strong>lito <strong>de</strong> función. 23<br />

Así mismo, mediante s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> fecha 9 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> 2004, re<strong>la</strong>tiva<br />

a <strong>la</strong> ley Orgánica <strong>de</strong> <strong>la</strong> Justicia Militar y Código <strong>de</strong> Justicia Militar, señaló<br />

que <strong>la</strong> <strong>justicia</strong> militar <strong>de</strong>be respetar los principios <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho:<br />

separación <strong>de</strong> po<strong>de</strong>res, in<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia judicial y sujeción al or<strong>de</strong>n<br />

constitucional; <strong>la</strong> incompatibilidad <strong>de</strong> condición <strong>de</strong> juez con condición<br />

<strong>de</strong> militar <strong>en</strong> actividad; <strong>la</strong> inconstitucionalidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>signación <strong>de</strong> jueces<br />

militares por el Po<strong>de</strong>r Ejecutivo; el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> militares y<br />

policías; y <strong>la</strong> inconstitucionalidad <strong>de</strong>l Ministerio Público Militar. 24<br />

<strong>El</strong> TC concedió al Congreso un p<strong>la</strong>zo no mayor <strong>de</strong> 12 meses para<br />

a<strong>de</strong>cuar <strong>la</strong> legis<strong>la</strong>ción <strong>p<strong>en</strong>al</strong> militar a <strong>la</strong> Constitución y a <strong>la</strong> resolución<br />

emitida, explicitando que a su término y <strong>de</strong> forma automática los efectos<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia t<strong>en</strong>drán vig<strong>en</strong>cia.<br />

23<br />

Expedi<strong>en</strong>te 0017-2003-AI/TC.<br />

24<br />

Expedi<strong>en</strong>te 0023-2003-AI/TC.<br />

239

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!