02.01.2015 Views

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Derechos humanos, <strong>justicia</strong> y transición <strong>de</strong>mocrática: el ba<strong>la</strong>nce institucional<br />

das por <strong>la</strong> administración <strong>de</strong> Alberto Fujimori Fujimori. En efecto, l<strong>la</strong>ma<br />

po<strong>de</strong>rosam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción que <strong>la</strong> fiscal <strong>de</strong> <strong>la</strong> Nación, vía el proyecto <strong>de</strong><br />

ley 13485/2005-MP, pres<strong>en</strong>tado el 15 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> 2005, haya pret<strong>en</strong>dido<br />

<strong>la</strong> «<strong>de</strong>rogatoria» <strong>de</strong> <strong>la</strong>s leyes <strong>de</strong> Amnistía 26479 y 26492. Preocupa <strong>la</strong> iniciativa<br />

<strong>de</strong>l Ministerio Público porque, <strong>en</strong> principio, resulta innecesaria e<br />

inconduc<strong>en</strong>te: el tema estaba cerrado, el <strong>de</strong>bate jurídico interno se había<br />

agotado y <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> los órganos <strong>de</strong> administración <strong>de</strong> <strong>justicia</strong> era única<br />

(una y otra vez, fiscales y jueces <strong>de</strong> diversas instancias y distritos judiciales,<br />

invocando <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> <strong>la</strong> Corte Interamericana <strong>de</strong> Derechos<br />

Humanos, habían <strong>de</strong>c<strong>la</strong>rado infundadas <strong>la</strong>s excepciones <strong>de</strong> amnistía promovidas<br />

por los militares procesados).<br />

5. <strong>El</strong> Tribunal Constitucional<br />

En estos años <strong>de</strong> transición <strong>de</strong>mocrática, el TC se ha convertido <strong>en</strong> un<br />

eje fundam<strong>en</strong>tal para el fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l sistema judicial y, ciertam<strong>en</strong>te,<br />

para el propio <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>mocrático <strong>de</strong>l país. Hoy <strong>en</strong> día, es el órgano<br />

<strong>de</strong> mayor relevancia para <strong>la</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos fundam<strong>en</strong>tales,<br />

<strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> credibilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> que goza y a <strong>la</strong> trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> sus fallos.<br />

A<strong>de</strong>más, el TC ha incorporado <strong>en</strong> sus <strong>de</strong>cisiones y razonami<strong>en</strong>tos jurídicos<br />

<strong>la</strong>s conclusiones <strong>de</strong> <strong>la</strong> CVR, <strong>la</strong>s prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l Derecho Internacional<br />

<strong>de</strong> los Derechos Humanos y los avances obt<strong>en</strong>idos por <strong>la</strong> vía <strong>de</strong> <strong>la</strong> jurispru<strong>de</strong>ncia<br />

<strong>de</strong> los organismos supranacionales <strong>de</strong> supervisión. <strong>El</strong> TC ha<br />

contribuido <strong>de</strong>cididam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los autores <strong>de</strong> graves<br />

vio<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos humanos.<br />

Por supuesto, <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong>l TC han servido <strong>de</strong> fundam<strong>en</strong>to a jueces<br />

y fiscales para sust<strong>en</strong>tar, <strong>en</strong> no pocas ocasiones, el s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> sus fallos.<br />

5.1. Reconstrucción y preservación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>verdad</strong><br />

<strong>El</strong> TC se ha pronunciado, hasta <strong>en</strong> tres oportunida<strong>de</strong>s, reconoci<strong>en</strong>do el<br />

<strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>verdad</strong>. En efecto, el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> <strong>la</strong>s víctimas, sus familiares y<br />

<strong>la</strong> sociedad <strong>en</strong> su conjunto a conocer <strong>la</strong> <strong>verdad</strong>, a que se haga <strong>justicia</strong> <strong>en</strong><br />

el caso concreto y obt<strong>en</strong>er una reparación por el daño infligido ha sido<br />

recogido <strong>en</strong> el pronunciami<strong>en</strong>to recaído <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>saparición forzada<br />

<strong>de</strong> G<strong>en</strong>aro Villegas Namuche, estudiante <strong>de</strong> <strong>la</strong> Facultad <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>ie-<br />

237

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!