El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana
El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana
El legado de la verdad: La justicia penal en la transición peruana
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ronald Gamarra<br />
tificación <strong>de</strong> los miembros y el esc<strong>la</strong>recimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l modus operandi <strong>de</strong>l<br />
grupo Colina, organización criminal creada por ellos prevaliéndose <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
funciones públicas que <strong>de</strong>sempeñaban; así como conc<strong>en</strong>traron sus esfuerzos<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> extradición <strong>de</strong> Alberto Fujimori Fujimori y <strong>en</strong> <strong>la</strong> verificación <strong>de</strong><br />
los procesos <strong>de</strong> acogimi<strong>en</strong>to a los b<strong>en</strong>eficios <strong>de</strong> <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración eficaz.<br />
<strong>La</strong>s indagaciones <strong>de</strong> fiscales y jueces especiales, y <strong>de</strong> <strong>la</strong> propia Procuraduría,<br />
permitieron conocer más profundam<strong>en</strong>te los antece<strong>de</strong>ntes (el<br />
grupo Escorpio, que actuó <strong>en</strong> <strong>la</strong> selva y sierra hacia finales <strong>de</strong> los nov<strong>en</strong>ta,<br />
bajo <strong>la</strong> dirección <strong>de</strong> Santiago Martin Rivas), <strong>la</strong> estructura <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización<br />
paramilitar Colina (coordinador, jefe <strong>de</strong> operaciones, jefe administrativo,<br />
jefes <strong>de</strong> grupo), los procedimi<strong>en</strong>tos empleados (acopio <strong>de</strong><br />
información, <strong>de</strong>finición <strong>de</strong> objetivo, e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> p<strong>la</strong>nes, aprobación),<br />
los recursos con los que contó (armam<strong>en</strong>tos, vehículos, teléfonos y dinero,<br />
proporcionados por el <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> logística <strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Intelig<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong>l Ejército a instancias <strong>de</strong> <strong>la</strong> jefatura <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> Intelig<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong>l Ejército), <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> sus integrantes, sus órganos <strong>de</strong> fachada<br />
(<strong>la</strong> empresa COMPRANSA) y <strong>la</strong> ext<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> <strong>la</strong> vio<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>de</strong>rechos humanos<br />
por ellos perpetrados (<strong>la</strong>s matanzas <strong>de</strong> Barrios Altos, <strong>La</strong> Cantuta,<br />
Pedro Yauri, los campesinos <strong>de</strong> <strong>El</strong> Santa, <strong>en</strong>tre otros). Se corroboró, a<strong>de</strong>más,<br />
que tales vio<strong>la</strong>ciones ocurridas <strong>en</strong> <strong>la</strong> década pasada fueron crím<strong>en</strong>es<br />
p<strong>la</strong>nificados, organizados y sistemáticos que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los ámbitos <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong>l Ejecutivo se realizaron como parte <strong>de</strong> una política <strong>de</strong> terror.<br />
<strong>El</strong>lo permitió, por ejemplo, <strong>la</strong> reapertura judicial <strong>de</strong> <strong>la</strong> matanza ocurrida<br />
<strong>en</strong> Barrios Altos (noviembre <strong>de</strong> 1991) y, consecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, el procesami<strong>en</strong>to<br />
criminal <strong>de</strong> 19 miembros <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Fuerzas Armadas (los g<strong>en</strong>erales<br />
Hermoza Ríos, Sa<strong>la</strong>zar Monroe y Rivero <strong>La</strong>zo, <strong>en</strong>tre ellos) y un civil<br />
(V<strong>la</strong>dimiro Montesinos) por su mera pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia al grupo Colina y también<br />
por su participación <strong>en</strong> estos hechos, así como el librami<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
mandatos <strong>de</strong> <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ción inmediata o arresto domiciliario <strong>en</strong> contra <strong>de</strong><br />
muchos <strong>de</strong> ellos; posteriorm<strong>en</strong>te, el inicio <strong>de</strong> procesos <strong>p<strong>en</strong>al</strong>es por los hechos<br />
<strong>de</strong> <strong>La</strong> Cantuta, Pedro Yauri y <strong>El</strong> Santa, con lo que el número <strong>de</strong> <strong>en</strong>causados<br />
superó los 40; para, finalm<strong>en</strong>te, proce<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><br />
todos los procesos <strong>en</strong> un solo caso. 11<br />
11<br />
Resolución <strong>de</strong> <strong>la</strong> Sa<strong>la</strong> P<strong>en</strong>al Especializada «A», <strong>de</strong> fecha 28 <strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2004, que conc<strong>en</strong>tró<br />
<strong>la</strong>s causas <strong>en</strong> el expedi<strong>en</strong>te 032-2001 <strong>en</strong> curso por <strong>la</strong> matanza <strong>de</strong> Barrios Altos.<br />
226