AMLQuechua-Dic
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Buy Now to Create PDF without Trial Watermark!!<br />
desplumar 822 823 diminuto,-ta<br />
kunpakuy. Pe.Caj: panyay.<br />
Pe.Jun: ishkiy, tratray.<br />
desplumar. v. Phurunay. Pe.Aya:<br />
purunay.<br />
despojar. v. Qechuy.<br />
desportillable. adj. Khallpakuq,<br />
k'iñakuq.<br />
desportillado,-da. adj. Khallpa, k'iña,<br />
ch'ana.<br />
desportillador,-ra. adj. Khallpaq,<br />
k'iñaq, ch'añaq.<br />
desportillar. v. Khallpay, k'aphtiy,<br />
ch'añay.<br />
desportillarse. v. Khallpakuy,<br />
ch'anakuy.<br />
déspota. s. Soq'alliq.<br />
despreciar. v. Pisinchay, yanqachay.<br />
Pe.Aya: usuchiy, allqochay. Arg:<br />
mana kasuy. Bol: yanaqhachay.<br />
desprender. v. Khakuy, khakay,<br />
t'iparay, wikhay.<br />
desprenderse. v. Wikhakuq.<br />
desprendible. adj. Q'aqwakuq,<br />
khakukuq.<br />
desprendido,-da. adj. Qokuq.<br />
desprestigiar. v. Yanqayay,<br />
yanqayachiy.<br />
destapar. v. Kichay.<br />
desterrado,-da. adj. Mitmasqa,<br />
mitma.<br />
desterrar. v. Mitmay.<br />
destetado,-da. s. Hanuk'asqa.<br />
destetar. v. Hanuk'ay.<br />
destete. s. Hanuk'a. Ec: ñuña raki.<br />
destramar. v. Mininnay.<br />
destrozable. adj. Chhallukuq.<br />
destrozado,-da. adj. Chhallu,<br />
chhallusqa.<br />
destrozador,-ra. adj. s. Chhalluq.<br />
destrozar. v. Chhalluy, p'akiy. Arg:<br />
pakiy, llikiy. Bol: t'unay, chanpiy.<br />
Pe.Aya: chajey, sejey, pakiy.<br />
destrozarse. v. Chhallukuy.<br />
destrozo. s. Chhallu.<br />
destruído,-da. adj. Thunisqa.<br />
desvalorar. v. Pisichay, pisinchay,<br />
pisichakapuy.<br />
desvellar. v. Suphunay.<br />
desventrar. v. Wiksanay.<br />
desventurar. v. Qhenchachay.<br />
desvestir. v. Llat'anay.<br />
desvestirse. v. Ch'utikuy, llat'akuy.<br />
Pe.Anc: lluchtikuy, hipikuy,<br />
qalapachakuy. Pe.Caj: llushtikay.<br />
desviar. v. Wakllichiy.<br />
desviarse. v. Pantay, waklliy (moralmente);<br />
kinraymanay (materialmente).<br />
desyerbar. v. Qoray, qorannay.<br />
detener. v. Hark'ay.<br />
detenerse. v. Sayay, sayaykuy, takyay.<br />
deteriorado,-da. adj. Thantasqa,<br />
mawk'asqa.<br />
deteriorarse. v. Mawk'ayay,<br />
thantayay.<br />
deterioro. s. Mawk'a, thanta.<br />
detonar. v. T'oqyay.<br />
deuda. s. Manu.<br />
devanador,-ra. adj. Kururaq.<br />
devanar. v. Q'aytuy, kururay. Pe.Aya:<br />
jaytuy.<br />
devastar. v. Thunichiy.<br />
de vez en cuando. adv. Mayllanpi,<br />
maynillanpi.<br />
devolución. s. Kutichiy, kutichipuy.<br />
devolver. v. Kutichiy.<br />
devolverse. v. Kutichinakapuy.<br />
devoto,-ta. adj. Apuman sonqo.<br />
día. s. Astron. P'unchay, p'unchaw.<br />
Pe.Aya: punchaw. Pe.Jun: puncha.<br />
Pe.S.Mar: punchaw. || Apu<br />
p'unchay, hatun p'unchay: día<br />
feriado.<br />
Días de la semana. Neol. domingo:<br />
intichay. || Lunes: killachay. ||<br />
Martes: antichay. || Miércoles:<br />
qoyllurchay. || Jueves: illapachay. ||<br />
Viernes: ch'askachay. || Sábado:<br />
k'uychichay.<br />
diablo,-bla. s. Rel. Neol. Saqra,<br />
supay.<br />
diablura. adj. Saqra kay.<br />
diafanizarse. v. Ch'akninchakuy,<br />
ch'inkillchakuy.<br />
diáfano,-na. adj. Ch'ak, ch'inkill,<br />
chiph.<br />
diafóresis. s. Med. Hunp'i.<br />
diaforético. adj. Med. Hunp'ichiq.<br />
diafragma. s. Anat. Laqolla. Membrana<br />
que separa el abdomen del<br />
tórax.<br />
diagonal. s. Geom. Cheqallu.<br />
diamante. s. Qespi umiña.<br />
diarrea. s. Fisiol. Q'echa, q'olmu.<br />
Pe.Aya: jecha.<br />
diarroides. s. Med. Ch'unchullpa. Bol:<br />
q'echa. Ec: kicha. Pe.Caj:<br />
leqetrakuy. S.Mar: kicha.<br />
dicha. adj. Ataw. Ejem. payqa atawmi:<br />
él es dichoso.<br />
dicho. s. Nisqa, huq nisqa. || <strong>Dic</strong>hos:<br />
niykuna. Bol: nisqa. Pe.Aya:<br />
samiyoq nisqa.<br />
dichoso. adj. Samiyoq, kusisamiyoq.<br />
diciembre. s. Calend. Paraqallariy.<br />
diente. s. Anat. Kiru. Clases: ||<br />
Ñawpaq kiru: incisivo. || Alqo<br />
kiru: canino. || Ñawpaq maran<br />
kiru: premolar. || Maran kiru:<br />
molar. || Waqsa kiru: diente torcido.<br />
|| Antar kiru: diente cobrizo.<br />
|| Ñuñu kiru: diente de leche. ||<br />
Wiñaypaq kiru: diente permanente.<br />
|| Waqaru, waqaro: muela<br />
del juicio.<br />
diestro,-tra. adj. Ch'asti. Bol:<br />
ujsachij.<br />
diez. adj. núm.card. Chunka.<br />
diezmar. v. Chunkanay.<br />
diferente. adj. Hoq niraq, hoq hiña,<br />
sapaq.<br />
difícil. adj. Sasa.<br />
difícilmente. adv. Ñak'ayllaña,<br />
sasamanta. Pe.Aya: sasaypa.<br />
dificultad. s. Sasacha, sasayay.<br />
dificultar. v. Sasachay.<br />
difundir. v. Ch'eqerichiy, mirachiy,<br />
mast'ariy. Pe.Aya: mirachiy,<br />
mismiy. Bol: uyachay.<br />
difusión. v. Ch'eqeri, mirachi,<br />
mast'ari.<br />
dignidad. s. Roq'a kay.<br />
dignificado,-da. adj. Roq'achasqa.<br />
diligencia. adj. Ch'iti kay.<br />
diligente. adj. Ch'iti, k'uchi.<br />
diligentemente. adv. Ch'iti, ch'itilla.<br />
diligentísimo,-ma. adj. Ch'itillaña,<br />
ch'itiy ch'itiy.<br />
diminuto,-ta. adj: Ch'iñi, ch'insi,<br />
Created by eDocPrinter PDF Pro!!