31.01.2017 Views

AMLQuechua-Dic

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Buy Now to Create PDF without Trial Watermark!!<br />

refrigerio 902 903 resecado,-da<br />

chiriyachiq.<br />

refrigerio. s. Hayachiku, ch'akipa.<br />

refugio. s. Qespina. Ec: kishpina.<br />

refulgir. v. Pinchiy, pinchiyay.<br />

refunfuñar. v. Rimapakuy,<br />

thutupakuy. Bol: thutuy.<br />

refunfuño. s. Thutupa.<br />

regadera. s. Agr. Ch'aqchuna.<br />

regado,-da. adj. Qarpasqa. Pe.Aya:<br />

jarpasja. Pe.S.Mar: karpaska.<br />

regadora. s. Qarpana.<br />

regalar. v. Suñay.<br />

reganón,-na. adj. Anyapu.<br />

regar. v. Qarpay. Ec: parkuna.<br />

Pe.Aya: parjuy. || Plantas tiernas:<br />

mallmay.<br />

regazo. s. Oqllana, meqlla. Pe.Caj:<br />

millka. Pe.Jun: uqllay, uqllallay.<br />

Ec: oqllana. Bol: mijlla.<br />

región. s. Geog. Suyu. Regiones<br />

inkas: || Antisuyu: oriente, de las<br />

panpas selváticas. || qollasuyu:<br />

región de la planicie qolla. ||<br />

qontisuyu: del occidente. ||<br />

chinchaysuyu: región del Norte.<br />

regocijo. s. Q'ochu. Pe.Aya: kusi,<br />

jochu.<br />

regordete. adj. Oqocho, wirasapa.<br />

Pe.Anc: Huan: wera. Arg: wira.<br />

Bol: t'iqe.<br />

regresar. v. Kutiy. || Volver a ir:<br />

kutiy. || Regresar, volverá venir:<br />

kutimuy. Obs. evolución: wiñay.<br />

regurgitación. s. Fisiol. Aqtupakuy.<br />

Retorno de los alimentos del<br />

estómago, o esófago a la boca, en<br />

los rumiantes.<br />

rehacer. v. Ruwapay, kutipay.<br />

reidor,-ra. adj. Thinti.<br />

reilete. adj. Thinti, cheqchiq,<br />

cheqchi.<br />

reilón,-na. adj. Thintiku.<br />

reingresar. v. Kutiykuy.<br />

reír. v. Asiy. reírse. v. Asikuy.<br />

reiterador,-ra. adj. Nipayaq.<br />

rejuvenecer. adj. Waynayay.<br />

relamer. v. Llunk'upay.<br />

relampaguear. v. Lliphlliy.<br />

relámpago. s. Choqe illa.<br />

relatar. v. Lit. Willakuy.<br />

relato. s. Willana.<br />

relator. s. Willaka.<br />

relegar. v. Qhepanchay.<br />

relegarse. v. Qhepariy.<br />

relevar. v. Mit'ay.<br />

relinchar. v. Wihihiy.<br />

rellenador,-ra. s. Hunt'apaq, sat'ipaq.<br />

Pe.Aya: satipaq. Pe.Jun:<br />

huntachiq, winaq. Arg: untachiju.<br />

Bol: junt'achij.<br />

relucir. v. Chiphchiy. Arg: k'anchay.<br />

Pe.Aya: Chipipipiy.<br />

remador. s. Tuyuq.<br />

remangar. v. Q'allpay. Pe.Aya:<br />

taparay.<br />

remangarse. v. Q'allpakuy.<br />

remanso. s. P'uyunqo. Pe.Jun: utrku.<br />

Bol: ponqo.<br />

remar. v. T'uyuy.<br />

remedar. v. Yachapayay.<br />

remedo. s. Yachapaya.<br />

remedón,-na. adj. Yachapayaq,<br />

yachaphuku.<br />

rememorar. v. Yuyapay.<br />

remendado,-da. adj. Ratapasqa. Pe.<br />

Jun: tankash.<br />

remendador,-ra. adj. Ratapaq.<br />

remendar. v. Ratapay.<br />

remesa. s. Suchi.<br />

remesar. v. Suchiy.<br />

remiendo. s. Ratapa. Bol: rachapa.<br />

remitente. adj. Apachiq, apachiku.<br />

remitir. v. Apachiy.<br />

remo. s. T'uyu.<br />

remojable. s. Chulluchina.<br />

remojador. s. Chulluchiq.<br />

remojar. v. Chulluy, chulluchiy.<br />

Pe.Anc: tullpuy. Pe.Aya:<br />

nuyuchiy. Pe.Jun: chapuy,<br />

pushtachiy. Bol: hoqochiy.<br />

remojarse. v. Chulluchikuy, apiyachikuy,<br />

ch'aranchay, ch'aranyay.<br />

remojo. s. Chullu.<br />

remoler. v. Kutapay.<br />

remolido. s. Kutapa.<br />

remover. v. Qachiy, qaywiy. Pe.Aya:<br />

jaywiy. Ec: kaywina.<br />

renacuajo. s. Zool. Hoq'oyllu. Pe.An.<br />

choqya, ultu. Pe.Aya: oqollu.<br />

Pe.Caj: ultu, kulkul. Arg:<br />

hokuyllu. Bol: huq'oyllu.<br />

rencoroso,-sa. adj. Cheqnipakuq,<br />

cheqnikuq. fig. k'araq sonqo.<br />

Pe.Aya: cheqniku, chenipaku. Arg:<br />

chejney.<br />

rendija. s. K'aktu, k'atki.<br />

rendir. s. Willkay.<br />

renguear. v. Wist'uy, hank'ay, uytuy.<br />

renovarse. v. Mosoqyay.<br />

reñir. v. Phiñakuy.<br />

reojear. v. Q'ensuy. Pe.Aya:<br />

jewsuy.<br />

reojo. s. Q'ensu.<br />

repajar. v. Sat'ipay. Arreglar la paja<br />

de los techos.<br />

repaje. s. Sat'ipa.<br />

repartirse. v. Taqanakuy.<br />

repasar. v. Kutipay.<br />

repatear. v. Hayt'apay.<br />

repegar. v. K'askapay.<br />

repelar. v. Khusluy, kuchuy, rutuy.<br />

repetidamente. adv. Yapa yapa, kuti<br />

kuti, sapa kutin.<br />

repintarrajear. v. Llonqhepay,<br />

llusipay, llunch'ipay.<br />

repisa. s. churana. Pe.Anc: Pe.Jun:<br />

patak.<br />

reponer. v. Churapuy. Arg: kutis,<br />

churay.<br />

reprender. v. Phiñay, phiñakuy. Pe<br />

Aya: piñay. Ec: pinana.<br />

represa. s. Qocha.<br />

reprochar. v. Kutipakuy.<br />

reproducción. s. Biol. Mira.<br />

reproducir. v. Miray.<br />

reproductor,-ra. adj. Zool. Miracheq.<br />

reptil. s. Zool. Mach'aqway, amaru,<br />

mach'aqwa, mach'awara. Pe.Aya:<br />

machaway. Bol: machaqwa. Ec:<br />

machaway.<br />

repugnar. v. Millapakuy.<br />

repugnante. adj. Millay.<br />

resbaladizo,-za. adj. Lluskha, llusk'a.<br />

resbalador,-ra. s. Lluskhaq, llusk'aq.<br />

resbalar. v. Suskhay, llusk'ay.<br />

resecado,-da. adj. Ch'arkisqa. Bol:<br />

Created by eDocPrinter PDF Pro!!

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!