Couperus ' Komedianten' en het Rome van Domitianus - Tresoar

276
Kypselos wordt dan ook allerwegen als
‘dom’ aangemerkt.
En Lykofron?
Lykofron, die met de meeste raadsels die
hem voorgelegd worden wel raad weet
(pp.28, 76), doorziet de grond van de haat
jegens zijn vader niet. Hij rationaliseert de
haat tegen Periander door hem de moord op
zijn moeder niet te willen vergeven – in tegenstelling
tot Melissa zelf: haar schim blijkt
verzoend (pp. 48, 57). Zijn eigen wraakgevoelens
tegenover zijn vader zijn daarmee
nutteloos geworden, zoals hij zelf beseft: ‘Ik
weet eigenlijk niet wat ik van hem verlang.
Nooit kan hij goedmaken wat hij mij heeft
aangedaan. Maar het schijnt dat de schim van
mijn moeder hem vergeven heeft. Ook zijn
dood zou voor mij van geen nut zijn. Ik weet
niet wat ik van hem wil. Misschien wel niets.
Hem nooit meer zien, nooit meer een woord
tegen hem zeggen! ’ (p.57).
Dat ‘doodzwijgen’ van zijn vader is, naast
enig uiterlijk vertoon _ hij laat een baard
staan, gaat gekleed in lompen ‘als een hippie’
(p.46): reeds in de Oudheid kennelijk gang?
bare vormen van protest eigenlijk ook het
enige verzet dat hij pleegt. Wel weigert hij de
bevelen van zijn vader op te volgen, wel
beklaagt hij zich uitvoerig, maar van een
daadwerkelijk handelen om de dood van zija
moeder te wreken is geen sprake; ondernemen
doet hij bar weinig – ook daarin lijkt
hij op Hamlet. Zelfs het feit, dat anderen het
slachtoffer worden van zijn houding tegenover
Periander, doet hem niets. Zijn grootvader
Prokles, bijvoorbeeld, tegen wie hij ooit
zijn aanhankelijkheid betuigde – ‘Ik houd
veel van u (...). U bent alles wat ervan mijn
moeder over is’ (! ), (p.26) – laat hij door
Periander rustig straffen, onder de cynische
motivering, dat de oude Prokles ‘al veel te
lang geleefd’ heeft (p.43). Op dezelfde wijze
blijft hij ongevoelig voor het lot, dat degenen
die hem in bescherming willen nemen of tot
andere gedachten willen brengen, van de
kant van Periander zou kunnen treffen (pp.
41, 49), desondanks bewerend, dat hij niemand
in het ongeluk wil storten door zijn
aanwezigheid (p.58). Een discrepantie, derhalve,
tussen woord en daad, een Periander
waardig. De edele motieven, die Lykofron
Zichzelf voor zijn houding toedicht, worden
daarmee wel in een ander daglicht geplaatst.
Opmerkelijk is verder, dat het enige raadsel,
waarvan de oplossing hem de omstandigheden
waaronder zijn moeder stierf zou onthullen,
het raadsel van Periander, die zijn
broden in een koude oven heeft gelegd, door
de dorpsidioot aan hem voorgelegd (p.59),
door Lykofron volstrekt wordt genegeerd.
Hij doet geen enkele poging deze orakeltaal
te analyseren. De oplossing van dat raadsel
wordt dus door hem ‘verdrongen’, zou de
Freudiaan zeggen.
Uiteindelijk zijn het de vrienden op Kerkyra,
geschondenen door het leven als hijzelf 13 ,
die hem confronteren met de betekenis van
het raadsel, op het moment, dat Lykofron
hen wil verlaten om de vacante troon van
Periander in te nemen. De haat tegen Periarh
der, zo leggen zij uit, is niets anders dan
jaloezie, omdat Periander wel, maar Lykofron
niet met zijn moeder had geslapen. 14
Die kans had Periander hem ontnomen door
Melissa te doden, waarna hij haar nog sexueel
misbruikte (p.89).
Hebben Lyko frons vrienden diens gedragslijn
daarmee volledig ontraadseld’.^ Dat is de
vraag. Men kan er op wijzen, dat de vrienden
zelf sexuele betrekkingen met Lykofron lijken
te onderhouden (Periander noemt hen
‘die troep flikkers’, p.78), en dat hun woorden
derhalve even goed uit jaloezie zouden
kunnen voortkomen. Het ligt verder voor de
hand dat zij, zelf sexueel in Lykofron geïnteresseerd,
zijn handelwijze ook alleen in dit
licht zullen zien. Maar zij kunnen slechts een
deel van de werkelijkheid zien, zij staan met