Couperus ' Komedianten' en het Rome van Domitianus - Tresoar

310
heid, voor wie bedrevenheid in de kunsten
betekende dat zij met objectieve en mathematische
middelen een niet aan mode onderhevig,
theoretisch beeld trachtten te benaderen;
welke opvatting regelrecht staat tegenover
de gebruikelijke, abusievelijke betekenis
die aan ‘schepping’ wordt toegekend, de romantische
‘creatio ex nihilo’ met zijn connotaties
van spontaniteit, eerlijkheid en echtheid.
In het Schnorkel und Muschel-paleis van Dr.
Muller, een episode die een centrale plaats
inneemt in de roman Erwin, wanneer de
handelingen stil lijken te staan, maar de verborgen
stemmen het luidste spreken, wordt
Erwin Garden geconfronteerd met enige aaftdoenlijke,
iconografisch uitgevoerde tableaux
van een wanhopige Ariadne. De draad
van Ariadne voert de lezer, met verwijzingen
naar de constructies van VERGILIUS’ grote
voorbeeld CATULLUS, naar het centrum
van het Labyrinth van de Geest dat dit boek
is. Het is het ene uiteinde van het verhaal
hoe Theseus de Minoi’sche stier verslaat. Het
verhaal gaat als volgt: de zoon van Minos
(wiens oom Cadmus het alfabet naar Griekenland
luid gebracht, waar hij vervolgens
koning werd na de draak bij Thebe gedood
te hebben), Androgeus, kwam naar Athene
om de overwinning te behalen in de spelen
die Aegeus, de koning van Athene, had georganiseerd.
Jaloers op deze overwinning vermoordde
deze koning Minos’ zoon verraderlijk.
Als straf voor zijn misdaad liet Minos de
Atheners elke negen jaar een groep van zeven
jongens en zeven meisjes naar Knossos sturen,
als offer voor de Minotaurus in het labyrinth.
Twee maal hadden de Atheners aan
het verzoek voldaan, toen, nadat voor de
derde maal negen jaren waren verstreken,
Theseus, de zoon van de koning, naar Athene
terugkeerde en het hele droevige verhaal
te horen kreeg. Hij nam de plaats in van één
van de veertien slachtoffers en zeilde naar
Knossos, waar hij met behulp van de hevig
verliefde dochter van Minos, Ariadne, aan de
hand van een draad het labyrinth binnendrong
en het beest doodde.
De historische betekenis van deze mythe
lijkt ons gelegen in het vestigen van een
Atheense hegemonie boven de tot dan toe
bestaande heerschappij van de voor de Atheners
barbaarse Minos. Het vestigen van deze
hegemonie ging ongetwijfeld gepaard met
een op de voorgrond treden van het Grieks
als handels- en rekentaal. Wij onderstellen nu
dat de grotere kracht van het Griekse alfabet
gelegen was in de revolutionaire invoering
van de zogenaamde alfabetische decimalia.
Het gebruik om met de letters van het alfabet
te tellen, waardoor elke letter tevens een
vaste plaats in de generatio van het alfabet
kreeg en voor milennia zou behouden, is van
Phoenicische en Armeense oorsprong. De radicale
vernieuwing van het nieuwe systeem,
een uitvinding die algemeen aan de Grieken
wordt toegeschreven, bestond nu hierin, dat
men na de I (10) niet verder telde met K
(11). maar met 20 als waarde van kappa. Er
is alles voor te zeggen dat de Grieken de
letters van het alfabet van de Phoeniciërs
oorspronkelijk als een reeks van natuurlijke
getallen overnamen, en dat het telsysteem
van het alfabet dus ouder is dan het gebruik
van letters om woorden mee te vormen.
Als zuivere generatio had men het alfabetische
telsysteem natuurlijk in een geometrisch
aansprekelijke figuur gerangschikt,
waarbij we zelfs kunnen vermoeden dat de
vorm van de letters meespeelde of ontleend
werd aan de plaatsen in de figuur van het
systeem.
De drie perioden van negen jaar in de Theseus-mythe
bij OVIDIUS, wijzen ongetwijfeld
op een mogelijke rangschikking van de
letters als volgt: