Couperus ' Komedianten' en het Rome van Domitianus - Tresoar

More documents

Recommendations

Info

216 paradox. 5 Onder paradox wil ik verstaan: iets dat tegen de verwachting ingaat, maar bij nader inzien en beter begrijpen wel degelijk in het verwachtingspatroon kan worden ingepast. Onder aprosdokèton: iets dat wezenlijk tegen het verwachtingspatroon indruist, in casu niet past bij wat wij op grond van de literaire of andere traditie zouden mogen, ja moeten verwachten. Wij hebben dus te maken met ‘doorkruiste verwachtingen’ om een term van J.P. Guépin (zie met name diens onder deze titel verschenen boek, Amsterdam 1977) over te nemen. Niet dat ik deze term precies zo wil gebruiken als Guépin het doet of in wil gaan op de (m.i. niet geringe) merites van diens literatuur-theoretische opvattingen, maar de term geeft heel goed aan wat mij hier voorzweeft, en als ik gelijk heb, aan Vestdijk heeft voorgezweefd. Een volgende stelling is dat deze zo algemeen als cerebraal te boek staande dichter 6 in deze sonnetten duidelijk voorkeur toont voor een uiteindelijk niet-apollinisch kunstenaarschap, voor besef van het mysterieuze, ongrijpbare. Een naar ik hoop overbodige waarschuwing, ik bedoel uiteraard niet cerebraal en apollinisch gelijk te stellen; een tweede opmerking, het belijden van een dergelijke voorkeur zou natuurlijk heel goed kunnen samengaan met het falen deze in de gedichten zelf te realiseren. Maar m.i. is dat niet het geval en dat ondanks het feit dat – en dat is dan voorlopig mijn laatste stelling – juist ook deze viervoudige sonnettenreeks bijzonder virtuoos is gecomponeerd, zodat er als men wil een flinke dosis apollinische beheersing (u mag dit woord opvatten in welke betekenis u verkiest) in ligt, maar daarmee ben ik op mijn uitgangspunt teruggekeerd: het gaat telkens juist om een spanning tussen twee momenten ut polen. Binnen het bestek van een Hermeneus-artikel kan ik deze stellingen geen van alle uitvoerig beargumenteren. 7 Ik wil slechts over elke iets zeggen, soms in de vorm van illustratie door bespreking van enkele sonnetten. 2 Allereerst dan de laatste stelling. De 48 sonnetten 8 zijn gegroepeerd in vier reeksen van 12, het is reeds gezegd, en er zijn frappante verbindingen, in sommige gevallen ‘dialectische’ verbindingen, als men ze zo noemen wil, van sonnet tot sonnet aan te wijzen binnen elke reeks. Maar als men de sonnetten eens horizontaal leest, d.w.z. de vier eerste, de vier tweede t/m de vier twaalfde sonnetten, dan ontdekt men nog veel in het oog springender dwarsverbindingen. 9 Deze moeten ook erg duidelijk zijn, anders leest men erover heen, zoals blijkbaar toch nog vaak is gebeurd. Hier wil ik volstaan met een schema, waarin alleen al de titels van de sonnetten vaak duidelijk genoeg relaties openbaren. Enkele ook zonder toelichting blijkende dwarsverbindingen heb ik d.m.v. een asterisk(*) achter de titel aangeduid, zonder daarmee te willen beweren dat er niet veel meer relaties te leggen zijn, integendeel, terwijl omgekeerd sommige door de titel in het oog springende dwarsverbindingen bij nadere analyse minder gemakkelijk te doorgronden zijn; maar ik wil nu de vraag open laten hoe oppervlakkig of diepgaand dergelijke verticale verbindingen zijn en of er niet gevallen voorkomen waarin alleen een gewrongen constructie of interpretatie het schema kan handhaven. 10 Bovendien is vooruitlopend op paragraaf 3 d.m.v. vooral in de eerste reeks soms gewezen op verticale verbindingen tussen opeenvolgende sonnetten, eventueel vergezeld van de afkorting dial., als er m.i. een contrast of tegenstelling aan te wijzen valt. Naar volledigheid wordt ook hier niet gestreefd. Nu dan het schema, waarin de romeinse cijfers voor de vier reeksen van Vestdijk afkomstig zijn en de arabische cijfers voor de twaalf sonnetten telkens binnen de reeks door mij zijn toegevoegd. Overigens zal er in het vervolg naar de sonnetten verwezen worden volgens dit schema, dus niet via de paginering in de uitgave van de Verzamelde gedichten.
217 (III 12: De geboorten van Hera luidde in eerdere versie De geboorte van Hera, wat in de reeks van de drie godinnen tussen wie Paris kiest uiteraard een grotere parallellie oplevert, maar met de inhoud van het sonnet nauwelijks te rijmen valt).
Page 2 and 3:
142 Een verworpen fragment van Dèr
Page 4 and 5:
144 te wekken dan te bevredigen en
Page 6 and 7:
146 Haar Hektor sprak met zijn Andr
Page 8 and 9:
148 Dèr Mouw de passage bij Homero
Page 10 and 11:
150 4 en 9-10 van resp. november '7
Page 12 and 13:
152 eens komt de dag, waarop het he
Page 14 and 15:
154 COUPERUS ALS SURPRISE F. L. Bas
Page 16 and 17:
156 de. Veel van Couperus’ schets
Page 18 and 19:
158 komt morgen denk ik, klaar’.
Page 20 and 21:
160 aan schrijven’. - De grote 14
Page 22 and 23:
162 Couperus ’ Komedianten’ en
Page 24 and 25:
164 tio Oratoria 5 ; dat de dichter
Page 26 and 27: 166 was. Couperus introduceert Cris
Page 28 and 29: 168 Romeinse theater niet heel aann
Page 30 and 31: 170 Petronius bij Couperus J.B.W. P
Page 32 and 33: 172 Couperus’ mooiste antieke ver
Page 34 and 35: 174 beden Gito. Nog enige opvarende
Page 36 and 37: 176 gebrachte verplaatsing van de v
Page 38 and 39: 178 het celeuma in. Zo zijn in Coup
Page 40 and 41: 180 De antieke mythische verbeeldin
Page 42 and 43: 182 Uit het voorgaande blijkt voldo
Page 44 and 45: 184 in Vandaag van de oudere over d
Page 46 and 47: 186 Het spreekt vanzelf dat, wie he
Page 48 and 49: 188 stukken. Het interludisch Voorw
Page 50 and 51: 190 Wat de conclusie van de eigen N
Page 52 and 53: 192 De Herder Apolloon, een onontde
Page 54 and 55: 194 4 Maar: ‘Leto! ’. zegt hij,
Page 56 and 57: 196 Structureel gezien valt direct
Page 58 and 59: 198 8 V.W., III. Beginselen der Che
Page 60 and 61: 200 Korinthe om op kracht te komen.
Page 62 and 63: 202 stuiven ‘roepende dat de zon
Page 64 and 65: 204 ster af te schaffen, uit te ban
Page 66 and 67: 206 Jan Heyn Jr., De duistere denke
Page 68 and 69: 208 als vuur. Leopold draaide zich
Page 70 and 71: 210 het leger moest voort. En na ve
Page 72 and 73: 212 bank. Alles lag klaar voor de l
Page 74 and 75: 214 veen. Haar tante nam me in de a
Page 78 and 79: 218 3 Men ziet het, als ooit een sa
Page 80 and 81: 220 zeestraat moesten varen, maar o
Page 82 and 83: 222 orthodox-Nietzscheaanse lijn vo
Page 84 and 85: 224 nog eenzijdig. In r. 3 is het o
Page 86 and 87: 226 Kirke en Odysseus Zij stonden s
Page 88 and 89: 228 Phaëton Zóó streng had hij d
Page 90 and 91: 230 Apollo konnte nicht ohne Dionys
Page 92 and 93: 232
Page 94 and 95: 234 hogelijk prijst: ‘Ik herlees
Page 96 and 97: 236 heden. Een ietwat beschonken Eu
Page 98 and 99: 238 maar een jongen lijk Paris, die
Page 100 and 101: 240 onverklaarbaar was als de Olymp
Page 102 and 103: 242 oedipale terugkeer naar de oors
Page 104 and 105: 244 wohl gehort und wohl empfunden,
Page 106 and 107: 246 258/259: Violenta nemo imperia
Page 108: ‘Een diep verlangen bloeide in he
Page 111 and 112: Stukjes antiek bij G. Achterberg W.
Page 113 and 114: lezer, wat de dichter overkomt, en
Page 115 and 116: 2 ZIEKENHUIS Ziekenhuis. Wiekensuis
Page 117 and 118: geheel voor het gedicht, omdat ik z
Page 119 and 120: zinnig voor zijn eigen bedoelingen.
Page 121 and 122: eeld uit latere tijdperken. Toen al
Page 123 and 124: ingepast: door de episodenbouw en d
Page 125 and 126: MYTHE EN MIMICRY Hedwig Spellers 26
Page 127 and 128:
267 Toch bestaan er plausibeler ver
Page 129 and 130:
Tot een paroxistische kristallisati
Page 131 and 132:
Oedipus op Korfu R. Th. & W. J. van
Page 133 and 134:
niet meer dan een ‘rechtvaardighe
Page 135 and 136:
ewerking van de stof een aantal ‘
Page 137 and 138:
één been in die werkelijkheid en
Page 139 and 140:
heeft, zal wel gezocht moeten worde
Page 141 and 142:
Overal borsten Mus - meubelbruin ge
Page 143 and 144:
de goden slechts bestaan door de me
Page 145 and 146:
DE GRIEKSE GODEN LEVEN NOG Hans War
Page 147 and 148:
Hetzelfde beeld in ‘Oorzaak en Ge
Page 149 and 150:
ARES Wilde Ares, ik ben de vrede mo
Page 151 and 152:
II Truus in Rome 1 Palatijn Het den
Page 153 and 154:
‘Ik ben autodidact, ik bedoel, ik
Page 155 and 156:
Aemulatio De drie adaptaties die Cl
Page 157 and 158:
tussen nacht en morgen staat, naar
Page 159 and 160:
aan de naam van de vader voorbereid
Page 161 and 162:
op Claus’ zodiakteken, de Ram (to
Page 163 and 164:
ma, Bijlage van Kleio, III, 2 (1973
Page 165 and 166:
Hetzij ze harteloos nrijn hartstoch
Page 167 and 168:
Na zijn omhelzing zal de Dood je wi
Page 169 and 170:
etrekking op de antieke notie van h
Page 171 and 172:
De rangschikking als driehoeksfiguu
Page 173 and 174:
vonnd door de vijf planeten, bezit
Page 175 and 176:
Het Orpheus-thema in de Nederlandse
Page 177 and 178:
Orpheus kan voor LUCEBERT optimaal
Page 179 and 180:
319 In de korte roman Orpheus (1960
Page 181:
10 Voor een bespreking van deze rom
show all

Couperus ' Komedianten' en het Rome van Domitianus - Tresoar

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?